W 1958 r. na mocy orzeczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa w W. przejął własność nieruchomości rolnej Katolickiego Kościoła w W. na rzecz Skarbu Państwa bez odszkodowania. Przejęcia faktycznego tych nieruchomości dokonano w 1950 r. zgodnie z ustawą z 20.3.1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego (Dz.U. Nr 9, poz. 87; dalej jako: ustawa o przejęciu). Nieruchomości te stanowią obecnie własność osób fizycznych, Skarbu Państwa i Gminy W.Parafia Rzymskokatolicka w W. w 1990 r. złożyła wniosek do Komisji Majątkowej o wszczęcie postępowania regulacyjnego. Komisja Majątkowa przeprowadziła postępowanie regulacyjne i orzeczeniem częściowym z 1998 r. przyznała Parafii Rzymskokatolickiej w W. własność nieruchomości zamiennej oraz wskazała, że orzeczenie to nie wyczerpuje roszczeń powoda zgłoszonych w postępowaniu regulacyjnym.

Sądy I i II instancji uznały, że roszczenie obejmujące kwotę 697 tys. zł jest zasadne. Oceniły, że roszczenie powódki ma charakter reprywatyzacyjny, ma chronić interes kościelnej osoby prawnej polegający na wyrównaniu jej uszczerbku majątkowego, wyrządzonego działaniami organów państwa, chociażby były one zgodne z prawem obowiązującym w dacie przejęcia własności. Przedmiotem roszczenia jest regulacja, przez którą należy rozumieć zaspokojenie interesu majątkowego kościelnej osoby prawnej pozbawionej własności bez odszkodowania. Rozpoznając zarzut braku czynnej legitymacji powoda sądy stwierdziły, że w sprawie powódka wykazała dokumentami urzędowymi i dowodem z opinii biegłego z dziedziny teologii i historii, że była właścicielem przejętych nieruchomości. Oceniły, że określenie Katolicka Gmina Kościelna w W. figurujące w dawnych księgach wieczystych i Katolicki Kościół w W. w orzeczeniu z 1958 r. oznaczają powodową parafię. Zauważyły, że treść wpisów prawa własności w księgach wieczystych wynikała z obowiązującego w dacie ich dokonania prawa niemieckiego, według którego, zwrot „gmina kościelna” oznacza parafię jako terytorialną instytucję kościelną, które Pruskie Ogólne Prawo Krajowe uznało za organizację posiadającą zdolność prawną i możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie zarządzania majątkiem kościelnym i objęło je obowiązkiem podatkowym.

Sąd Najwyższy uznał, że przy rozpoznaniu skargi kasacyjnej wyłoniło zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, które postanowił przekazać do rozstrzygnięcia składowi powiększonemu, a mianowicie: „Czy parafiom Kościoła Rzymskokatolickiego, położonym na terenach byłego zaboru pruskiego, od których Państwo przejęło nieruchomości na podstawie ustawy o przejęciu przysługiwała legitymacja czynna do wystąpienia z roszczeniami regulacyjnymi?”.

Podejmując uchwałę SN stwierdził, że choć po wejściu w życie ustawy z 23.6.1971 r. o przejściu na osoby prawne Kościoła Rzymskokatolickiego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych własności niektórych nieruchomości położonych na Ziemiach Zachodnich i Północnych (Dz.U. z 1971 r. Nr 16, poz. 156), pojawia się pojęcie „kościelne osoby prawne”, wśród których, w przepisach wykonawczych do tej ustawy, pojawia się parafia, to judykatura po 1945 r. stała konsekwentnie na stanowisku, że parafie na gruncie prawa PRL posiadają osobowość prawną, czego skutkiem było obciążanie ich zobowiązaniami publicznoprawnymi. Orzecznictwo wypełniło więc istniejącą przez długi okres lukę w prawie. W art. 72 ustawy z 17.5.1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (t. jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 380), ustawodawca usankcjonował istniejący stan prawny.