Z regulacji prawnych art. 19 ust. 3 i 4 WodaŚciekU wynika, że rada gminy uchwala regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków jest aktem prawa miejscowego.

Z punktu widzenia podanej problematyki ważne są przepisy ujęte w ust. 5, gdzie postanowiono, że regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym:

1) minimalny poziom usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków;

2) warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług;

3) sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach;

4) warunki przyłączania do sieci;

5) warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych;

6) sposób dokonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne odbioru wykonanego przyłącza;

7) sposób postępowania w przypadku niedotrzymania ciągłości usług i odpowiednich parametrów dostarczanej wody i wprowadzanych do sieci kanalizacyjnej ścieków;

8) standardy obsługi odbiorców usług, w tym sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody i odprowadzaniu ścieków;

9) warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.

W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z 11.5.2022 r. (Nr PN.4131.235.2022), w którym organ nadzoru zakwestionował m.in. zapisy dotyczące okresu obowiązywania umowy z odbiorcą usług, zgłaszania w gminie wszelkich zmian faktycznych i prawnych skutkujących zmianą treści umowy, czy przewidujące że zmiana okresu rozliczeniowego stanowi zmianę umowy.

Organ nadzoru wskazał m.in., że wspomniane regulacje wykraczają poza delegację wynikająca z ww. art. 19 WodaŚciekU, gdyż stanowią elementy umowy cywilnoprawnej, w związku z tym brak jest podstawy do zaliczenia ich do warunków i trybu zawierania umów.

Orzecznictwo

Jak podkreślono, treść umowy podlega przepisom prawa cywilnego, a zatem podmiot zewnętrzny ‒ rada gminy ‒ nie ma podstaw prawnych, aby na treść takiej umowy wpływać (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4.11.2021 r., III OSK 546/2). Ingerencja zatem organu uchwałodawczego gminy w treść umowy pomiędzy odbiorcą, a przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym jest niedopuszczalna. Tego rodzaju postanowienia winny znaleźć odzwierciedlenie w umowie zawieranej z odbiorcą usług, a nie w regulaminie.

Regulamin, jak stanowi art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy może określać jedynie szczegółowe warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług, a nie wskazywać jakie postanowienia w umowach tych powinny bądź mogą się znaleźć, o tym bowiem wprost stanowi art. 6 ust. 3 WodaŚciekU. Z tej zaś regulacji wynika, że:

3. Umowa, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności postanowienia dotyczące:

1) ilości i jakości świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych oraz warunków ich świadczenia;

2) sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń;

3) praw i obowiązków stron umowy;

3a) warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług;

4) procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych;

5) ustaleń zawartych w zezwoleniu, o których mowa w art. 18;

6) okresu obowiązywania umowy oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia.

Podsumowując, wskazane rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może regulować elementów składowych umowy zawieranej przez odbiorcę usług z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym.

Źródło: http://edzienniki.olsztyn.uw.gov.pl.