Realizowanie usług społecznych przez centra usług społecznych

W Dz.U. z 2019 r. pod poz. 1818 opublikowano ustawę z 19.7.2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (dalej: CUSU).

Zgodnie z CUSU usługi społeczne oznaczają działania z zakresu:
1) polityki prorodzinnej,
2) wspierania rodziny,
3) systemu pieczy zastępczej,
4) pomocy społecznej,
5) promocji i ochrony zdrowia,
6) wspierania osób niepełnosprawnych,
7) edukacji publicznej,
8) przeciwdziałania bezrobociu,
9) kultury,
10) kultury fizycznej i turystyki,
11) pobudzania aktywności obywatelskiej,
12) mieszkalnictwa,
13) ochrony środowiska,
14) reintegracji zawodowej i społecznej
– podejmowane przez gminę w celu zaspokajania potrzeb wspólnoty samorządowej, świadczone w formie niematerialnej bezpośrednio na rzecz osób, rodzin, grup społecznych, grup mieszkańców o określonych potrzebach lub ogółu mieszkańców.

Centrum może realizować usługi społeczne będące:

zadaniami własnymi gminy oraz zadaniami z zakresu administracji rządowej zleconymi gminie;
zadaniami własnymi powiatu oraz zadaniami z zakresu administracji rządowej zleconymi powiatowi, po uprzednim zawarciu porozumienia pomiędzy gminą, która utworzyła centrum, a powiatem (w przypadku miasta na prawach powiatu realizacja przez centrum usług społecznych nie wymaga zawarcia porozumienia).

Rada gminy będzie mogła przyjąć, w drodze uchwały, program usług społecznych (rada gminy może przyjąć więcej niż jeden program usług społecznych), określający usługi społeczne wynikające z potrzeb wspólnoty samorządowej. Uchwała taka stanowi akt prawa miejscowego. Opracowywanie, przyjmowanie, realizowanie i ocena programów usług społecznych należy do zadań własnych gminy, ale o charakterze fakultatywnym.

Usługi społeczne określone w programie usług społecznych mogą być kierowane do osób, rodzin, grup społecznych, grup mieszkańców o określonych potrzebach lub ogółu mieszkańców. Centrum opracowuje diagnozę potrzeb i potencjału wspólnoty samorządowej w zakresie usług społecznych braną pod uwagę przez gminę przy opracowywaniu programu usług społecznych. Zakres danych, jakie powinien zawierać program usług społecznych, określono w art. 4 ust. 3 CUSU.

Ważne

Po zakończeniu realizacji programu usług społecznych gmina sporządza informację z realizacji programu usług społecznych (art. 6 CUSU).

Realizatorem programu usług społecznych jest centrum, ale wykonawcą usług społecznych określonych w programie usług społecznych może być, w szczególności:

urząd gminy lub
inna niż urząd gminy jednostka organizacyjna gminy, w tym centrum, lub
organizacja pozarządowa lub podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z 24.4.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 688 ze zm.), wyłoniony na podstawie tej ustawy, lub
podmiot wyłoniony na podstawie ustawy z 29.1.2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.), lub
podmiot wykonujący działalność leczniczą w rozumieniu ustawy z 15.4.2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2190 ze zm.).

Z CUSU wynika też m.in., że:

centrum jest jednostką budżetową, a utworzenie i prowadzenie centrum należy do zadań własnych gminy o charakterze fakultatywnym (zadania centrum określa art. 13–15 CUSU);
w celu integracji i wspierania rozwoju wspólnoty samorządowej, centrum opracowuje plan organizowania społeczności lokalnej, który opracowuje organizator społeczności lokalnej, z uwzględnieniem wniosków wynikających z rozeznania potrzeb i potencjału wspólnoty samorządowej w zakresie usług społecznych i działań wspierających, i podlega aktualizacji w przypadku istotnej zmiany tych wniosków;
na podstawie wniosków wynikających z rozeznania potrzeb i potencjału wspólnoty samorządowej w zakresie usług społecznych centrum opracowuje diagnozę potrzeb i potencjału wspólnoty samorządowej w zakresie usług społecznych;
centrum jest administratorem danych osobowych przetwarzanych w celu realizacji zadań centrum;
w ramach struktury organizacyjnej centrum wyodrębnia się, w szczególności: stanowisko dyrektora centrum, zespół do spraw organizowania usług społecznych; stanowisko organizatora społeczności lokalnej, a także, w odniesieniu do takich centrów, zespół do spraw realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej;
realizowanie programów usług społecznych przez centrum odbywa się na podstawie specjalnej procedury kwalifikacyjnej.

Ponadto, z przepisów przejściowych wynika, że w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie CUSU, dyrektorem centrum usług społecznych, organizatorem usług społecznych, koordynatorem indywidualnych planów usług społecznych, a także organizatorem społeczności lokalnej – może być osoba, która nie spełnia wymaganych warunków.

Ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o:
1) ośrodku pomocy społecznej, należy przez to rozumieć centrum usług społecznych,
2) kierowniku ośrodka pomocy społecznej, należy przez to rozumieć dyrektora centrum usług społecznych
– jeżeli centrum usług społecznych powstało w wyniku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej.

Lista artykułów