Realizacja zadań własnych przez Gminę a MPP

Zgodnie z VATU podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługo-dawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Niemniej, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Ustawodawca z 1.11.2019 r. rozszerzył katalog towarów i usług, do których obowiązkowe zastosowanie będzie miał mechanizm podzielonej płatności.

I tak, przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do VATU, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm.; dalej: PrPrzed), podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Zgodnie z ustawą PrPrzed, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Zauważyć należy, że podatnik na rzecz którego dokonano dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 15 do VATU, odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe, w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na jego rzecz, jeżeli w momencie dokonania tej dostawy podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego. Tej normy prawnej nie stosuje się jeśli podatnik dokonał zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Jednocześnie z obowiązkiem stosowania MPP, funkcjonuje dobrowolny system podzielonej płatności na pozostałe towary i usługi.

Zadania własne Gminy określone są głównie w art. 7 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713; dalej: SamGminU). Gmina nabywa towary i usługi jako podatnik od towarów i usług oraz jako organ władzy publicznej. Jednakże, zgodnie z art. 108a ust. 1a VATU, w przypadku nabycia przez Gminę towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do VATU w związku z realizacją zadań własnych wynikających z SamGminU jest zobowiązana dokonać zapłaty za pośrednictwem mechanizmu podzielonej płatności w sytuacji, jeżeli faktura będzie opiewać na kwotę 15 000 zł lub wyższą.

Nabycie usług wymienionych w załączniku nr 15 do VATU dokonywane jest przez podmiot posiadający status podatnika VAT czynnego, a co za tym idzie należy stosować obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności w sytuacji, gdy faktura będzie opiewać na kwotę 15 000 zł i wyższą. Na stosowanie MPP nie ma wpływu, że Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego w zakresie realizacji zadań własnych działa jako podmiot prawa publicznego (organ władzy publicznej).

Normy prawne dotyczące obowiązkowego stosowania metody podzielnej płatności dotyczą transakcji dokonywanych pomiędzy podatnikami, które zgodnie z art. 108a ust. 1 VATU dotyczą udokumentowanych fakturą z wykazaną kwotą podatku nabyć towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 VATU, w sytuacji gdy faktura ta opiewa na kwotę 15 000 zł i wyższą. Zatem, Gmina wypełnia te warunki, co skutkuje obowiązkiem stosowania przez Gminę w przypadku dokonywania płatności za ww. nabycia mechanizmu podzielonej płatności stosownie do dyspozycji art. 108a ust. 1 VATU.

Wyłączenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności na podstawie art. 108a ust. 1e VATU odnosi się jedynie do należności wynikających z faktur dokumentujących transakcje realizowane w ramach umów o partnerstwie publiczno-prywatnym, jeżeli podmiot, na rzecz którego dokonywana jest płatność, na dzień dokonania dostawy był partnerem prywatnym, z którym podmiot publiczny zawarł umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym, lub jednoosobową spółką partnera prywatnego albo spółką kapitałową, której jedynymi wspólnikami są partnerzy prywatni, z którą podmiot publiczny zawarł umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym. Zatem ze względu na to, że wyłączenie z obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności wolą ustawodawcy nastąpiło tylko w zakresie tego obszaru, należy stwierdzić, że w pozostałym zakresie przy spełnieniu warunków z art. 108a ust. 1a VATU jednostki posiadające status organu władzy publicznej powinny dokonywać rozliczenia płatności z zastosowaniem MPP. Obowiązek ten będzie istniał bez względu na cel, w jakim jednostka dokonuje zakupu usługi z załącznika nr 15 do VATU, tj. czy zakup ten służy działalności podlegającej opodatkowaniu VAT (w tym zwolnionej od podatku), czy też związany jest on z działalnością pozostającą poza zakresem VAT, wykonywaną w charakterze organu władzy publicznej i polegającą na realizacji zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa.

Zatem, jeżeli Gmina realizując zadania własne dokona zakupu usług z załącznika nr 15, a otrzymane faktury za te usługi będą opiewać na kwotę brutto 15 000 zł i wyższą, to w takim przypadku Gmina ma obowiązek stosować MPP przy opłacaniu tychże faktur.

(RA)