W kontekście podanej problematyki znaczenie mają przepisy DrPublU. I tak, z art. 40 ust. 1 i 2 wynika m.in., że zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg, wymaga zezwolenia zarządcy drogi, wydanego w drodze decyzji administracyjnej, które nie jest wymagane w przypadku zawarcia umowy, o której mowa w art. 22 ust. 2, 2a lub 2c.

Ponadto, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy:

1) prowadzenia robót w pasie drogowym;

2) umieszczania w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego;

3) umieszczania w pasie drogowym obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam;

4) zajęcia pasa drogowego na prawach wyłączności w celach innych niż wymienione w pkt 1‒3.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Dolnośląskiego z 2.3.2022 r. (NK-N.4131.161.1.2022.MW3; źródło: https://edzienniki.duw.pl). Organ nadzoru zwrócił w nim uwagę na kilka kwestii:

1) upoważnienie do ustalania stawek za zajęcie pasa drogowego dla organu stanowiącego gminy zawarte jest w art. 40 ust. 8 DrPublU, zgodnie z którym: „Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, w drodze uchwały, ustala dla dróg, których zarządcą jest jednostka samorządu terytorialnego, wysokość stawek opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego. Stawki opłaty, o których mowa w ust. 4 i 6, nie mogą przekroczyć 10 zł za jeden dzień zajmowania pasa drogowego, a stawka opłaty, o której mowa w ust. 5, nie może przekroczyć 200 zł, z tym że w odniesieniu do obiektów i urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej stawki opłaty, o których mowa w ust. 4 i 6, nie mogą przekroczyć 0,20 zł za jeden dzień zajmowania pasa drogowego, a stawka opłaty, o której mowa w ust. 5, nie może przekroczyć 20 zł”;

2) stosownie do treści art. 40 ust. 9 DrPublU, przy ustalaniu stawek, o których mowa w ust. 7 i 8, uwzględnia się:

  • kategorię drogi, której pas drogowy zostaje zajęty;
  • rodzaj elementu zajętego pasa drogowego;
  • procentową wielkość zajmowanej szerokości jezdni;
  • rodzaj zajęcia pasa drogowego;
  • rodzaj urządzenia lub obiektu budowlanego umieszczonego w pasie drogowym;

3) organ nadzoru ustalił, że rada gminy ustalając niektóre z ww. stawek, przekroczyła ich dopuszczalną wysokość. W tym zakresie podano m.in., że rada gminy ustaliła stawkę opłaty za zajęcie pasa drogowego przez rzut poziomy umieszczanego urządzenia na drogowym obiekcie inżynierskim w wysokości 220 zł, co przekracza maksymalną, ustawową wysokości stawki przewidzianą za zajęcie pasa drogowego w celu umieszczenia w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego (200 zł).

Finalnie organ nadzoru m.in. z powyższych przyczyn dokonał częściowego stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może w uchwale w sprawie opłat za korzystanie z pasa drogowego stosować stawek wyższych niż maksymalne, a określone w przepisach ustawy.