W kontekście podanej problematyki na uwagę zasługują m.in. regulacje SamGminU. I tak, zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ww. ustawy – do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy. Zgodnie zaś z art. 30 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, do zadań wójta należy w szczególności gospodarowanie mieniem komunalnym.

W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Zachodniopomorskiego z 13.4.2022 r. (Nr P-1.4131.116.2022.K; https://www.szczecin.uw.gov.pl). W podanym orzeczeniu organ nadzoru zakwestionował uchwałę rady gminy w sprawie wyrażenia zgody na nieodpłatne użyczenie nieruchomości zabudowanej na rzecz ochotniczej straży pożarnej.

W motywach rozstrzygnięcie zwrócono uwagę na kilka kwestii:

1) generalną zasadą określoną w ww. art. 30 ust. 2 pkt 3 SamGminU jest to, że gospodarowanie mieniem komunalnym należy do wójta. Rada gminy – jako organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego – została wyposażona w określone kompetencje w zakresie gospodarowania mieniem gminy, jednakże są one wyjątkami od zasady przyznającej organowi wykonawczemu pierwszeństwo w gospodarowaniu i zarządzaniu mieniem gminnym, do których nie można stosować wykładni rozszerzającej;

2) katalog spraw, w których organ stanowiący władny jest do podejmowania uchwał w sprawach majątkowych gminy ma charakter zamknięty i nie mieści się w nim wyrażenie zgody na użyczenie nieruchomości. Oddając nieruchomość w użyczenie organ wykonawczy gminy działa samodzielnie w ramach ustawowego uprawnienia do gospodarowania mieniem gminy;

3) obowiązujące przepisy prawa wyraźnie rozgraniczają zakres kompetencji przyznanych poszczególnym organom gminy, tj. radzie oraz wójtowi. Organy te są zobowiązane przestrzegać w poszczególnych sprawach swoich kompetencji i wydanie aktu wykraczającego poza uprawnienie ustawowe należy traktować jako sprzeczne z prawem;

4) uchwała w sprawie wyrażenia zgody na nieodpłatne użyczenie nieruchomości zabudowanej, została podjęta bez podstawy prawnej, a nadto z istotnym naruszeniem art. 30 ust. 2 pkt 3 SamGminU. W tej sytuacji, w ocenie organu nadzoru, stwierdzenie nieważności tego aktu jest konieczne i w pełni uzasadnione.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może ingerować w wyłączne kompetencje wójta gminy w zakresie gospodarowania mieniem nieruchomości, w tym w aspekcie użyczania nieruchomości samorządowych.