W kontekście podanej problematyki przytoczyć warto w pierwszej kolejności regulacje SamGminU. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a tej ustawy, do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy. 

Jednocześnie należy wskazać, że zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 3 SamGminU, do zadań wójta należy w szczególności gospodarowanie mieniem komunalnym.

Ważne

Podkreślić należy, że uprawnienia organu stanowiącego w zakresie gospodarowania nieruchomościami mają charakter wyjątku od zasady wynikającej z art. 30 ust. 2 pkt 3 SamGminU.

Problematyka przenikania się kompetencji ww. organów była przedmiotem analizy prawnej w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Lubelskiego z 30.12.2021 r. (PN-II.4131.377.2021; https://www.lublin.uw.gov.pl), w którym zwrócono uwagę na kilka aspektów prawnych:

1) podano, że zgodnie z art. 11 GospNierU, z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów tej ustawy oraz odrębnych ustaw, organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego w sprawach gospodarowania nieruchomościami są ich organy wykonawcze. W konsekwencji ustawodawca przyznał organowi wykonawczemu gminy kompetencję do gospodarowania gminnym zasobem nieruchomości (art. 25 ust. 1 GospNierU), a więc to ten organ będzie decydował zarówno w zakresie ceny nabycia nieruchomości, jak też celu na jaki nabywana nieruchomość będzie wykorzystywana;

2) wskazano, że rada gminy nie może ze skutkiem wobec osób trzecich wiązać organu wykonawczego w zakresie spraw łączących się z zawieraniem umów cywilnoprawnych. Ustawa bowiem takich uprawnień radzie nie przyznaje. Rozstrzyganie przez radę o kwestii ceny nabycia nieruchomości stanowi naruszenie wyrażonej w art. 3531 KC zasady swobody umów – „Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”;

3) podkreślono, że treść uchwały o wyrażeniu zgody na nabycie nieruchomości powinna ograniczać się jedynie do wyrażenia zgody na dokonanie przez organ wykonawczy gminy tej czynności, zgodnie z ww. art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a SamGminU.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może wkraczać w kompetencje organu wykonawczego i ustalać ceny zakupu nieruchomości.