Organami właściwymi dowydania pozwolenia na budowę pomnikaorgany administracji architektoniczno-budowlanej. Dodatkowo, rada gminy nie ma uprawnień do ingerowania w prawo własności innych podmiotów, a podjęcie uchwały w sprawie wzniesienia pomnika na gruncie innym niż gminny stanowi istotne naruszenie prawa (rozstrzygnięcie nadzorcze z 2.6.2017 r., NR NPII.4131.1.363.2017).

Organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały rady gminy w sprawie wyrażenia zgody na postawienie pomnika, z uwagi na jej sprzeczność z art. 18 ust. 1 oraz art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.; dalej: SamGminU). Wojewoda zauważył, że art. 18 ust. 1 SamGminU przyznaje uprawnienie do podjęcia decyzji o wzniesieniu pomnika, korzystając ze swych uprawnień właścicielskich tylko w przypadku, gdy będzie on zlokalizowany na terenie, którego wyłącznym właścicielem jest gmina. W innym przypadku nie ma podstawy prawnej do takiego działania.

Rada gminy zobowiązana jest do przestrzegania prawa własności innych podmiotów. Ponieważ w tym przypadku prawo własności działki stanowi teren kościelny, nie jest zatem własnością gminy i tym samym nie ma podstawy prawnej do takiego działania rady gminy.

Ważne
Rada gminy nie jest uprawniona do wyrażania zgody na budowę pomnika. Pomniki stanowią bowiem budowle i na ich wybudowanie wymagana jest zgoda lub pozwolenie na budowę. Organem właściwym do przyjęcia zgłoszenia lub wydania pozwolenia na budowę są organy administracji architektoniczno-budowlanej (starosta, prezydent na prawach powiatu lub wojewoda).