W Dz.U. z 2021 r. pod poz. 1728 opublikowano ustawę z 11.8.2021 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw.

Zmiany wprowadzono do ustaw z:

  • 6.4.1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 360 ze zm.);
  • 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 372);
  • 12.10.1990 r. o Straży Granicznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1486);
  • 24.8.1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1123);
  • 9.4.2010 r. o Służbie Więziennej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1064);
  • 8.12.2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 575);
  • 26.1.2018 r. o Straży Marszałkowskiej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1940).

Nowe przepisy we wszystkich tych ustawach odnoszą się do zasad postępowania z psami służbowymi (kontraktowymi), a w przypadku Policji, Sił Zbrojnych i Straży Granicznej dotyczy to także koni służbowych, i są w gruncie rzeczy wspólne dla wszystkich tych aktów prawnych.

Z nowych przepisów wynika m.in., że do użycia w wymienionych służbach mundurowych zwierzęta dobiera się w taki sposób, aby spełniały określone w przepisach poszczególnych ustaw kryteria zdrowotne i użytkowe, zapewniające przydatność zwierzęcia do użycia go w celu realizacji określonych zadań właściwych dla poszczególnych służb.

Zwierzęta te:

  • mogą być używane w danych służbach po odbyciu przewidzianego szkolenia;
  • znajdują się na stanie wskazanej jednostki organizacyjnej poszczególnych służb;
  • wycofane z użycia pozostają na stanie tej jednostki.

Opiekunem zwierzęcia może być wyznaczony funkcjonariusz danych służb zgodnie z przepisami wymienionych wyżej ustaw. Natomiast zwierzę wycofuje się z użycia w przypadku:

  • trwałej utraty sprawności użytkowej;
  • wystąpienia stanu chorobowego nierokującego poprawy (wystąpienia narowów u konia);
  • braku postępów w szkoleniu rokujących osiągnięcie odpowiedniego poziomu wyszkolenia zwierzęcia;
  • padnięcia albo konieczności jego bezzwłocznego uśmiercenia;
  • upływu 6 miesięcy od dnia jego utraty albo zaginięcia.

Co do wycofanych zwierząt, to zgodnie z nowymi przepisami:

  • opiekunem takiego zwierzęcia w pierwszej kolejności może być jego dotychczasowy opiekun, jeżeli złoży pisemną deklarację woli sprawowania opieki;
  • w następnej kolejności opiekunem może być inny opiekun zwierzęcia, jeżeli złoży pisemną deklarację woli sprawowania opieki;
  • jeżeli zwierzę nie zostanie powierzone takiemu opiekunowi, można je powierzyć innemu funkcjonariuszowi określonemu w przepisach wymienionych wyżej ustaw, jeżeli złoży pisemną deklarację woli sprawowania opieki oraz posiada wiedzę i umiejętności w zakresie opieki nad danym zwierzęciem;
  • w przypadku zgłoszenia się większej liczby kandydatów na opiekuna, kierownik (dowódca) danej jednostki organizacyjnej służb, na której stanie znajduje się zwierzę, przeprowadza postępowanie rekrutacyjne, w ramach którego w pierwszej kolejności są uwzględniane osoby, które zamieszkują na terenie działania tej jednostki;
  • w przypadku śmierci opiekuna, opiekunem tego zwierzęcia w pierwszej kolejności może zostać członek rodziny zmarłego, który prowadził z nim wspólne gospodarstwo domowe, jeżeli złoży pisemną deklarację woli sprawowania opieki;
  • w przypadku gdy zwierzę wycofane z użycia nie zostanie powierzony wymienionym wyżej osobom, opiekę nad zwierzęciem sprawuje dana jednostka, zaś kierownik (dowódca) jednostki wyznacza opiekuna dla takiego zwierzęcia;
  • kierownik (dowódca) jednostki może powierzyć opiekę nad danym zwierzęciem organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt;
  • opiekunem nie może zostać osoba, która w następstwie swojego zawinionego działania przyczyniła się do wycofania zwierzęcia, a także opiekun, któremu odebrano zwierzę.
Ważne

Opiekun zwierzęcia wycofanego z użycia oraz wspomniana wyżej organizacja zapewniają prawidłowe utrzymanie zwierzęcia, a w szczególności: 

  • racjonalne żywienie oraz stały dostęp do czystej i świeżej wody;
  • dbanie o stan zdrowia i kondycję, w tym poddawanie terminowym szczepieniom i zabiegom profilaktycznym oraz zapewnienie możliwości codziennego ruchu;
  • pielęgnację i utrzymanie w czystości;
  • warunki utrzymania dostosowane do potrzeb biologicznych.

Co do zasady, żywienie zwierzęcia wycofanego z użycia jest dostosowane do potrzeb jego organizmu, wagi, wieku, stanu zdrowia, warunków klimatycznych, funkcji fizjologicznych oraz wysiłku fizycznego lub wskazań lekarza weterynarii. Warto zaznaczyć, że opiekun zwierzęcia wycofanego z użycia oraz organizacja otrzymują równoważnik pieniężny w formie ryczałtu na pokrycie kosztów wyżywienia zwierzęcia, który wypłaca się co miesiąc z góry. Jednak, opiekun oraz organizacja są obowiązani do proporcjonalnego zwrotu wypłaconego ryczałtu na pokrycie kosztów wyżywienia zwierzęcia w przypadku:

  • padnięcia albo konieczności bezzwłocznego uśmiercenia zwierzęcia na przewidzianych zasadach;
  • odebrania zwierzęcia;
  • utraty lub zaginięcia zwierzęcia;
  • rezygnacji ze sprawowania opieki nad zwierzęciem;
  • powierzenia opieki innemu opiekunowi;
  • korzystania przez zwierzę w trakcie odbywania szkolenia z wyżywienia w naturze;
  • rozwiązania kontraktu, w przypadku zwierząt kontraktowych, a w niektórych przypadkach także w razie prawomocnego orzeczenia przepadku zwierzęcia.

Opiekun oraz organizacja niezwłocznie powiadamiają kierownika (dowódcę) jednostki, na której stanie znajduje się zwierzę, o:

  • zmianie stałego miejsca przebywania lub chowu zwierzęcia oraz zmianie miejsca przebywania trwającej dłużej niż 30 dni, o ile nie przebywa ono w obiekcie należącym do tej jednostki;
  • padnięciu albo konieczności bezzwłocznego uśmiercenia zwierzęcia na zasadach określonych przepisach o ochronie zwierząt, utracie albo zaginięciu zwierzęcia oraz o okolicznościach tych zdarzeń.
Ważne

Zwierzę wycofane z użycia odbiera się opiekunowi lub organizacji przede wszystkim w przypadku:

  • stwierdzenia zaniedbania zwierzęcia;
  • niewywiązywania się z obowiązku opieki nad zwierzęciem lub postępowania wbrew przewidzianym zakazom;
  • rezygnacji ze sprawowania opieki nad zwierzęciem.

Koszty zabiegów profilaktycznych i leczenia zwierzęcia wycofanego z użycia, w tym koszty lekarstw, a także koszt utylizacji jego zwłok pokrywa się ze środków budżetowych danej służby na podstawie faktury.

Opiekunowi oraz organizacji zabrania się zbywania zwierzęcia, rozmnażania zwierzęcia, z wyjątkiem psów będących na stanie szkoły policyjnej, a także wykorzystywania zwierzęcia w celach zarobkowych.

Ważne

Zmieniono także art. 17 ust. 8 OchrZwU, który w nowym brzmieniu stanowi, że minister środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz ministrem spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, minimalne warunki utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt wykorzystywanych do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych, mając na względzie zapewnienie im właściwej opieki.

Jak wynika z przepisów przejściowych nowelizacji, jeżeli jest to uzasadnione dobrem zwierząt wycofanych z użycia w danej służbie mundurowej, szef tej służby (czyli: Komendant Główny Policji, Komendant Główny Straży Granicznej, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, Dyrektor Generalny Służby Więziennej, Komendant Służby Ochrony Państwa oraz Komendant Straży Marszałkowskiej), na wniosek osoby albo organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, którym przekazano zwierzę po wycofaniu z użycia w danej służbie mundurowej przed 21.12.2021 r., może objąć te zwierzęta takim samym wsparciem jak zwierzęta wycofane z użycia w danej służbie mundurowej po 21.12.2021 r.