Przyznane zwolnienie od podatku od nieruchomości nie stanowi pomocy publicznej – wyrok TSUE

Chodzi tu o wyrok TSUE z 29.4.2025 r. (C-453/23), który wydano w konsekwencji wniesienia przez Naczelny Sąd Administracyjny pytań prejudycjalnych do TSUE.

Sprawa dotyczyła w tym przypadku spółki posiadającej nieruchomości stanowiące infrastrukturę kolejową (głównie bocznicę kolejową), którą zamierzała udostępnić przewoźnikowi kolejowemu, który wykonywałby przewozy na jej rzecz. Spółka była przekonana o możliwości skorzystania w takiej sytuacji z przedmiotowego zwolnienia od podatku od nieruchomości, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: PodLokU), jednak zwróciła się do organu podatkowego (prezydenta miasta) z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej. Organ podatkowy stwierdził, że skorzystanie ze zwolnienia nie jest możliwe. Jego zdaniem, chociaż z formalnego punktu widzenia spółka spełnia przesłanki do skorzystania ze zwolnienia, to nie może z niego skorzystać, ponieważ skutkowałoby to przyznaniem spółce pomocy państwa, która nie została poddana procedurze uprzedniej kontroli Komisji.

Spółka wniosła skargę do WSA, który oddalił skargę, a następnie wniosła skargę kasacyjną do NSA, który postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi odwołując się do art. 107 ust. 1 TFUE, tzn.:

1. czy w świetle tego przepisu zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji przyznanie przez kraj członkowski adresowanej do wszystkich przedsiębiorców ulgi podatkowej, takiej jak w art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a PodLokU, polegającej na zwolnieniu od podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli wchodzących w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym, która jest udostępniana przewoźnikom kolejowym?
2. czy w przypadku odpowiedzi pozytywnej na to pytanie przedsiębiorca, który skorzystał z tego zwolnienia podatkowego, wprowadzonego bez zachowania wymaganej procedury, ma obowiązek zapłaty zaległego podatku wraz z odsetkami?

Z art. 107 ust. 1 TFUE wynika, że z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w Traktatach, wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi.

Chodziło więc o to czy przepis ten należy interpretować w ten sposób, iż przepisy państwa członkowskiego, które zwalniają z podatku nieruchomości wchodzące w skład infrastruktury kolejowej, gdy jest ona udostępniana przewoźnikom kolejowym, przyznają beneficjentom tego zwolnienia selektywną korzyść i zakłócają konkurencję lub grożą jej zakłóceniem.

TSUE przypomniał o autonomii przyznanej państwom członkowskim w dziedzinie podatków bezpośrednich, która oznacza, że państwa mają możliwość wprowadzenia zwolnień podatkowych, które uznają za najbardziej odpowiednie do realizacji zamierzonych przez nie celów leżących w interesie ogólnym, niezależnie od tego czy cele te mają charakter podatkowy, czy też nie.

W odniesieniu do wspomnianej wyżej selektywnej korzyści przy stosowaniu zwolnienia od podatku, zdaniem TSUE: „(…) wydaje się, że zwolnienie to może uzyskać każdy podatnik, który posiada grunt, budynek lub budowlę wchodzące w skład infrastruktury kolejowej, która jest udostępniana przewoźnikom kolejowym, niezależnie od tego, czy dany podatnik prowadzi działalność gospodarczą, a jeśli ją prowadzi – niezależnie od charakteru tej działalności. Wydaje się zatem, że kategoria beneficjentów zwolnienia podatkowego będącego przedmiotem postępowania głównego odpowiada zróżnicowanej całości, składającej się zarówno z podmiotów niebędących podmiotami gospodarczymi, jak i z przedsiębiorstw, przy czym te ostatnie mogą ponadto przybierać bardzo różne formy prawne i różnić się znacznie pod względem rozmiarów oraz działać w bardzo odmiennych sektorach działalności”.

Ponadto, jak stwierdził TSUE, system podatku od nieruchomości realizuje nie tylko cel budżetowy, lecz również – za pomocą wspomnianego zwolnienia od podatku – cel o charakterze środowiskowym polegający na motywowaniu odnośnych przedsiębiorstw do remontowania nieczynnych bocznic i do korzystania z transportu kolejowego, który nie powoduje emisji dwutlenku węgla (CO₂) i jest bezpieczniejszy niż transport drogowy.