Stanowisko to jest kompromisem wypracowanym przez wszystkie regionalne izby obrachunkowe, w sprawie możliwości wykorzystania środków z tzw. rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe na cele związane z uchodźcami – z terenu Ukrainy.

Dla przypomnienia, o wskazanej rezerwie jest mowa w ZarządKryzysU. Tamże, na uwagę zasługuje art. 26 ZarządKryzysU, z którego m.in. wynika, że finansowanie wykonywania zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego na poziomie gminnym, powiatowym i wojewódzkim planuje się w ramach budżetów odpowiednio gmin, powiatów i samorządów województw. Finansowanie wykonywania zadań z zakresu zarządzania kryzysowego na poziomie krajowym planuje się w ramach budżetu państwa w częściach, którymi dysponują wojewodowie, minister właściwy do spraw wewnętrznych i inni ministrowie kierujący działami administracji rządowej oraz centralne organy administracji rządowej.

Nadto, w budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę celową na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego w wysokości nie mniejszej niż 0,5% wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, pomniejszonych o wydatki inwestycyjne, wydatki na wynagrodzenia i pochodne oraz wydatki na obsługę długu.

W korelacji z ww. przepisami pozostaje art. 222 ust. 2–4 FinPubU. Z podanych norm wynika, że w budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe:

1) na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) na wydatki związane z realizacją programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2;

3) gdy odrębne ustawy tak stanowią.

Nadto, zarząd jednostki samorządu terytorialnego dokonuje podziału rezerw, o których mowa w ust. 1 i 2.

Wskazane przepisy umożliwiają więc samorządom wydatkowanie środków rezerwy kryzysowej na cele związane z zarządzaniem kryzysowym. Jest to na tyle ogólne sformułowanie, że trudno było dotąd zająć jednoznaczne stanowisko odnośnie dopuszczalności przeznaczenia ww. środków na cele związane z uchodźcami, w tym z Ukrainy.

Wskazane dylematy rozwiązuje właśnie przywołane wyżej stanowisko KRRIO. W argumentacji prawnej zwrócono zaś uwagę na kilka kwestii.

Po pierwsze, wskazano, że w art. 2 ZarządKryzysU zdefiniowano pojęcie „zarządzania kryzysowego”, jako działalność organów administracji publicznej będącą elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. Zarządzanie kryzysowe polega zatem nie tylko na przygotowaniu do „przejmowania kontroli” nad sytuacjami kryzysowymi, ale także na odpowiednim reagowaniu na sytuacje kryzysowe. Obejmuje ono działania odpowiednie do rozwoju sytuacji, będącej następstwem zagrożenia.

Po drugie wskazano, że przez „sytuację kryzysową”, zgodnie z art. 3 pkt 1 ZarządKryzysU, należy rozumieć sytuację wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków.

Po trzecie podkreślono, że w kontekście powyższego, sytuacja, która wytworzyła się aktualnie na terenie RP w związku działaniami militarnymi w Ukrainie, wypełnia znamiona „sytuacji kryzysowej”, o której mowa w art. 3 pkt 1 ZarządKryzysU, a co za tym idzie daje podstawy do uruchomienia środków pochodzących z rezerwy na zarządzanie kryzysowe, w celu zapobieżenia i usunięcia skutków zaistniałej sytuacji. W praktyce środki te są rozdysponowane w drodze stosownych zarządzeń przez organy wykonawcze, np. wójta gminy, czy zarząd powiatu.

Podsumowując, z ww. stanowiska KRRIO wprost wynika, że nie ma przeszkód prawnych ku temu, aby środki ww. rezerwy celowej w zaistniałej sytuacji rozdysponować na cele związane z pomocą dla obywateli Ukrainy świadczoną na terenie RP.

Źródło: https://rio.gov.pl