Przedsiębiorstwa w spadku nie obciąży obowiązek zapłaty podwójnego VAT

Takie stanowisko przyjął Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 4.6.2020 r., PT3.8101.1.2020.

Opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego – w przypadku gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia do naczelnika urzędu skarbowego o kontynuowaniu prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku przez spadkobiercę (art. 14 ust. 1 pkt 3 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.; dalej: VATU).

Jak podkreślił Minister Finansów, jedną z najważniejszych cech VAT jest neutralność oznaczająca, że ciężar ekonomiczny tego podatku ponosi wyłącznie ostateczny konsument towaru lub usługi, będący końcowym ogniwem łańcucha obrotu. Neutralność podatku wynika zaś z samej istoty podatku od wartości dodanej.

Natomiast z Dyrektywy 2006/112/WE (art. 18 lit. c) wynika, że państwa członkowskie mogą uznać za odpłatną dostawę towarów, zatrzymanie towarów przez podatnika lub jego następców prawnych w przypadku, gdy zaprzestaje on prowadzenia działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, jeżeli VAT od takich towarów podlegał w całości lub w części odliczeniu w momencie ich nabycia lub wykorzystania.

W omawianej interpretacji Minister Finansów stwierdził, że zasadniczo, na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 3 VATU, towary, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, na moment wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, podlegają opodatkowaniu.

Biorąc jednak pod uwagę zasadę neutralności oraz art. 14 VATU (przepisy o likwidacji działalności) z uwzględnieniem orzecznictwa, powyższa zasada generalna z art. 14 nie znajdzie zastosowania w sytuacji, gdy w momencie wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego towary tego przedsiębiorstwa, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, nie stanowią przedmiotu ostatecznej konsumpcji.

W konsekwencji, jeżeli takie towary zostaną wykorzystane przez właścicieli przedsiębiorstwa w spadku bezpośrednio do dalszego prowadzenia działalności opodatkowanej, art. 14 ust. 1 pkt 3 VATU nakazujący ich opodatkowanie VAT nie znajdzie zastosowania.