W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 975 opublikowano ustawę z 24.3.2022 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

Zmianę wprowadzono do ustawy z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 11 ust. 2 pkt 4 OchrLokU, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku. Przy czym, jeżeli rodzaj koniecznej naprawy tego wymaga, lokator jest obowiązany opróżnić lokal i przenieść się na koszt właściciela do lokalu zamiennego, jednak na czas nie dłuższy niż rok. Po upływie tego terminu właściciel jest obowiązany udostępnić lokatorowi w ramach istniejącego stosunku prawnego naprawiony lokal. Czynsz za lokal zamienny, bez względu na jego wyposażenie techniczne, nie może być wyższy niż czynsz za lokal dotychczasowy (art. 10 ust. 4 OchrLokU).

Nowelizacja zmienia art. 32 OchrLokU, który w nowym brzmieniu stanowi, że w razie wypowiedzenia najmu, na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 4 OchrLokU, najemcy opłacającemu w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie ustawy czynsz regulowany, obowiązek zapewnienia temu najemcy lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki spoczywa, do 31 grudnia 2024 r., na właściwej gminie. Przed zmianą obowiązek ten ciążył na gminie do końca 2021 r.

Podsumowując trzeba podkreślić, że regulacja w tym zakresie nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa, ale ma wpływ na budżety gmin. Jak czytamy w uzasadnieniu tej zmiany, póki co nie ma możliwości oszacowania takich kosztów, ponieważ nie jest znana liczba budynków stanowiących własność osób fizycznych zasiedlonych przed laty w trybie administracyjnym, nie znany jest również ich stan techniczny. Zadania te były realizowane przez gminy do końca 2021 r.

Ja wynika z uzasadnienia, zmiana obejmuje swym zakresem okres od 1.1.2022 r. i została wprowadzona z uwagi na konieczność objęcia regulacją ewentualnych sytuacji, w których na gminie dotychczas spoczywał obowiązek zapewnienia najemcom prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w powyższym przypadku. Dotyczy to często osób w złej sytuacji materialnej i życiowej.

Niestety, nie wskazano, czy gminy otrzymają jakąś pomoc finansową w tym zakresie ze strony państwa. Jest to zastanawiające, bo w uzasadnieniu stwierdzono, że państwo: „mając możliwości zapewnienia zabezpieczenia społecznego obywatelom, powinno z nich korzystać”. Tyle, że to gminy mają tu ustawowy obowiązek ponoszenia kosztów, a nie państwo.