Zmodyfikowany katalog danych, których pracodawca może domagać się od pracownika

Ustawodawca nieznacznie zmodyfikował też katalog danych, których pracodawca może żądać od kandydata do pracy. Wśród propozycji dodano adres e-mail oraz numer telefonu.

Projekt zakłada, że przetwarzanie innych danych niż określone w przepisach będzie możliwe za zgodą pracownika, z zastrzeżeniem, że dane dotyczą stosunku pracy. Zgoda, tak samo jak w przypadku danych biometrycznych, powinna być pisemna bądź elektroniczna. Brak jej udzielenia nie może mieć negatywnych konsekwencji dla tych osób (w postaci np. odmowy zatrudnienia czy zwolnienia). Zmianę należy oceniać pozytywnie. Wydaje się przesądzać, że zgoda udzielana w stosunkach pracy może być dobrowolna, co do tej pory było przedmiotem sporów i tematem bardzo kontrowersyjnym.

Zmiany obejmą też zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Pracodawcy uzyskiwaliby dane od osób uprawnionych do ulgowych usług i świadczeń z ZFŚS na podstawie ich wcześniejszej zgody. Oznacza to koniec wątpliwości, jakie były do tej pory podnoszone przez pracodawców, którzy nie wiedzieli, czy takie zgody należy odbierać. Dane byłyby przekazywane w formie oświadczenia i mogłyby być wykorzystywane wyłącznie w zakresie niezbędnym do ustalenia prawa osoby uprawnionej do ulgowej usługi czy świadczenia.

Projekt jest na etapie konsultacji publicznych. Zmiany są związane z rozpoczęciem obowiązywania od 25.5.2018 r. rozporządzenia 2016/679 Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych.

Korzystanie z monitoringu w miejscu pracy oraz danych biometrycznych pracowników ma być dozwolone

Trwają prace nad projektem zmian dotyczących różnego rodzaju form monitorowania pracowników w miejscu pracy. Przewidują w szczególności możliwość wprowadzenia przez pracodawcę monitoringu wizyjnego w miejscu pracy. Wystarczy samo poinformowanie o tym fakcie na 14 dni przed jego wprowadzeniem. Monitoring mógłby być wprowadzony m.in. w celu zapewnienia bezpieczeństwa lub ochrony mienia. Nie może natomiast stanowić środka kontroli wykonywania pracy przez pracownika. Do tej pory kwestia monitoringu nie jest uregulowana na poziomie przepisów powszechnie obowiązujących, a jego stosowanie wymaga wprowadzenia szczegółowych regulacji wewnętrznych co do celu, zakresu oraz sposobu dokonywania kontroli, a także poinformowania pracowników.

Projekt zakłada również dopuszczalność przetwarzania danych biometrycznych pracowników, z zastrzeżeniem, że dane te dotyczą stosunku pracy. Pracownik będzie musiał wyrazić na to zgodę. Jednocześnie w projekcie brak jest wyraźnego zakazu przetwarzania danych biometrycznych, np. na potrzeby kontroli czasu ich pracy.

Inspektor ochrony danych osobowych, postępowanie kontrolne oraz odpowiedzialność cywilna za naruszenie przepisów o ochronie danych – jest projekt nowej ustawy

Ustawa reguluje kwestię wyznaczania inspektora ochrony danych, który zastąpi administratora bezpieczeństwa informacji. Opisuje warunki i tryb udzielania certyfikacji i akredytacji, reguluje postępowanie w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych.

Reguluje również postępowanie kontrolne i wprowadza ograniczenie wysokości administracyjnej kary pieniężnej do 100 000 zł nakładanej na podmioty publiczne, takie jak ZUS, NFZ, PAN itd.

Wprowadzona została także odpowiedzialność cywilna za naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych, dodatkowa, poza możliwością żądania odszkodowania przewidzianą przez rozporządzenie unijne. Projekt ustawy stanowi, że każda osoba, a więc też pracownik, którego prawa zostały naruszone, może żądać zaniechania tego działania, a także może żądać, by podmiot, który dopuścił się naruszenia, dopełnił czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Zdecydowano się na wprowadzenie takiej regulacji, aby dać wyraźną cywilnoprawną podstawę do wysuwania roszczeń o charakterze niemajątkowym, poza możliwością wysuwania ich na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych przewidzianych w Kodeksie cywilnym.

Projekt znajduje się na etapie opiniowania. Ustawa jest dodatkową regulacją obok rozporządzenia 2016/679 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych, które zacznie obowiązywać od 25.5.2018 r.

Wolność tworzenia i wstępowania do związków zawodowych

Projekt zmian do ustawy o związkach zawodowych jest konsekwencją wyroku TK z 2.6.2015 r., K 1/13, w którym Trybunał stwierdził, że art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych w zakresie, w jakim ogranicza wolność tworzenia i wstępowania do związków zawodowych osobom wykonującym pracę zarobkową niewymienionym w tym przepisie (a więc w szczególności osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych), jest niezgodny z Konstytucją. Projekt realizuje wytyczne Trybunału, gdyż przyznaje uprawnienia związkowe osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych, które są ekonomicznie zależne i które posiadają interesy grupowe wymagające ochrony.

Projekt zakłada zapewnienie osobom zatrudnionym na innej podstawie niż stosunek pracy zrzeszanie się w związkach zawodowych, jeśli zostaną spełnione następujące przesłanki: osoby te nie zatrudniają do pracy zarobkowej innych osób, nie ponoszą ryzyka gospodarczego związanego z wykonywaniem tej pracy oraz mają takie interesy zawodowe związane z wykonywaniem pracy, które mogą być grupowo chronione.

Projekt znajduje się na etapie prac w Sejmie – skierowano go do pierwszego czytania.

Ograniczenie handlu w niedziele

Obywatelski projekt ustawy o zakazie handlu w niedzielę został poddany pracom Podkomisji stałej do spraw rynku pracy, w efekcie których powstał zupełnie nowy projekt.

Budzi on wiele wątpliwości interpretacyjnych. Przykładowo, zgodnie z projektem, handel to proces sprzedaży, polegający na wymianie towaru lub wyrobu na środki pieniężne. Takie rozumienie odbiega od klasycznej definicji sprzedaży wynikającej z Kodeksu cywilnego, gdzie jest mowa o przeniesieniu własności rzeczy i zapłacie ceny. W projekcie nie ma przy tym definicji „towaru” ani „wyrobu”, co dodatkowo utrudnia ustalenie, czym jest „handel” w rozumieniu tego projektu. Nieprecyzyjna jest również definicja czynności związanych z handlem. Czynności te są definiowane jako czynności bezpośrednio związane z handlem wykonywane przez pracownika lub zatrudnionego, a także czynności związane z magazynowaniem towarów lub ich inwentaryzacją. Projektodawca definiuje „to samo” przez „to samo”, stwierdzając, że „czynności związane z handlem” to „czynności bezpośrednio związane z handlem”. Nie wynika z tego, jakie są to czynności i czym się różnią od samego handlu. Podobnych wątpliwości jest znacznie więcej i projekt wymaga jeszcze intensywnych prac legislacyjnych.

Nad projektem trwają prace w Sejmie. Na razie nie wiadomo, czy i w jakim kształcie projektowane przepisy wejdą w życie.

r.pr. Robert Stępień, starszy prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch

Paulina Szymczak-Kamińska, aplikant adwokacki, prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch