Obecnie z ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że płatnicy składek mają obowiązek opłacania składek na wskazane przez ZUS rachunki bankowe odrębnymi wpłatami w podziale na: ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP i FGŚP oraz FEP.

Z czego wynika niekorzystny system rozliczania z ZUS zarówno dla płatników jak i Zakładu

Wpłaty te dokonywane są przez dedykowane dla opłacania składek dokumenty płatnicze. Składki trafiają na cztery centralne rachunki składkowe, a następnie na podstawie danych analitycznych przekazywanych przez NBP są przypisywane po numerach identyfikacyjnych do kont płatników składek. W przypadku błędnie wpisanego któregokolwiek z identyfikatorów nie jest możliwe automatyczne zidentyfikowanie opłaconej składki z kontem płatnika składek, dlatego niezbędne jest przeprowadzenie procedur wyjaśniających – z płatnikiem składek lub instytucją obsługującą wpłatę (tj. bankiem, operatorem pocztowym albo instytucją płatniczą). Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi setki tysięcy takich postępowań.

Obecne zasady opłacania składek są niekorzystne także dla płatników, którzy w celu wykonania swoich ustawowych obowiązków muszą w każdym miesiącu dokonywać kilku wpłat na różne rachunki bankowe, wykorzystując przy tym kilka odrębnych dokumentów płatniczych.

Obecne rozwiązania w zakresie sposobu opłacania ww. składek są więc kosztowne i czasochłonne zarówno dla ZUS, jak i dla płatników tych składek.

W celu wyeliminowania powyższych problemów resort pracy opracował projekt zmian. Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy jego podstawowym celem jest wprowadzenie jednolitego standardu identyfikacji płatnika składek na:

  • ubezpieczenia społeczne,
  • ubezpieczenie zdrowotne,
  • Fundusz Pracy (FP),
  • Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP), oraz
  • Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP).

Wprowadzenie indywidualnych rachunków składkowych na wszystkie należności ZUS

Projekt zakłada wprowadzenie indywidualnych rachunków składkowych dla płatników składek, na które dokonywana będzie jedna wpłata na wszystkie należności, do których poboru zobowiązany jest ZUS. Zmiana ta ma dotyczyć ok. 7 mln płatników ww. składek, a bezpośrednio korzystać z niej będzie około 3 mln płatników.

Zmiana usprawni identyfikację dokonywanych wpłat i ograniczy liczbę postępowań wyjaśniających prowadzonych przez ZUS

Wprowadzenie zasady identyfikacji wpłat z tytułu składek pobieranych przez ZUS po numerze indywidualnego rachunku składkowego ma w znacznym stopniu ograniczyć liczbę postępowań wyjaśniających prowadzonych przez ZUS. Dotychczasowy system poboru składek (oparty na 4 centralnych rachunkach składkowych) zostanie zastąpiony systemem indywidualnych rachunków składkowych generowanych dla płatników składek bezpośrednio przez ZUS, co ma usprawnić identyfikację dokonywanych wpłat wynikającą z przypisania indywidualnego numeru rachunku konkretnemu płatnikowi składek. Generowane przez ZUS ww. indywidualne rachunki składkowe będą służyć tylko do ewidencji wpłat z tytułu składek. ZUS będzie natomiast zlecał bankowi realizację przelewów na rachunki FUS, ubezpieczenie zdrowotne, FP i FGŚP, FEP z rachunku centralnego.

Płatnikom składek zmniejszy się liczba dokonywanych wpłat

Ponadto zmiany te umożliwią płatnikom składek zmniejszenie liczby dokonywanych wpłat (wpłaty będą dokonywane jednym przelewem), ograniczona będzie także ilość informacji podawanych przez nich na dokumentach płatniczych.

Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od 1.10.2017 r. i 1.1.2018 r.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z tym, że część przepisów wejdzie w życie od 1.10.2017 r., a pozostała część – 1.1.2018 r.

Zgodnie z projektem ZUS będzie miał obowiązek wygenerowania do 31.12.2017 r. numerów indywidualnych rachunków składkowych dla płatników składek wpisanych do Centralnego Rejestru Płatników składek na dzień wejścia w życie przepisów ustawy, w terminie umożliwiającym ich skuteczne poinformowanie i dokonania na te rachunki płatności składek przypadających na styczeń 2018 r.

Płatnicy składek, którzy nie otrzymają do końca 2017 r. informacji o numerach rachunków składkowych, będą obowiązani zwrócić się do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS o jej przekazanie przed najbliższym terminem opłacania składek. Uzyskanie informacji o numerze rachunku będzie możliwe również przez infolinię ZUS – Centrum Obsługi Telefonicznej