Wypadek przy pracy – obowiązki pracodawcy
W art. 3 ust. 1 WypadkiU podano definicję wypadku przy pracy. Jest to zdarzenie:
- nagłe,
- wywołane przyczyną zewnętrzną,
- powodujące uraz lub śmierć,
- które nastąpiło w związku z pracą.
Pracodawca, który ponosi w zakładzie pracy odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy, ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników:
- przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
- przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
Jednym ze szczególnych zobowiązań w tym zakresie jest zapewnienie rozwoju spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy, uwzględniając:
- zagadnienia techniczne,
- organizację pracy,
- warunki pracy,
- stosunki społeczne oraz
- wpływ czynników środowiska pracy.
Zgodnie z art. 234 § 1 KP, w razie wystąpienia wypadku przy pracy pracodawca:
- musi podjąć niezbędne działania eliminujące lub przynajmniej ograniczające zagrożenie oraz
- zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.
W następnej kolejności pracodawca jest zobowiązany ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku.
Pracodawca jest zobowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy, ma również określone obowiązki dotyczące dokumentowania wypadków przy pracy, w tym sporządzania protokołu powypadkowego oraz wypełnienia statystycznej karty wypadku.
Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową pracodawca przechowuje przez 10 lat.
Uzasadnienie konieczności zmiany w statystycznej karcie wypadku
Zgodnie z art. 237 § 3 KP minister właściwy ds. pracy określa w drodze rozporządzenia wzór statystycznej karty wypadku przy pracy, uwzględniając w nim wszystkie niezbędne dane dotyczące:
- pracodawcy,
- poszkodowanego w wypadku pracownika,
- samego wypadku przy pracy, w tym także jego skutków, oraz
- sposobu i terminu sporządzania i przekazywania statystycznej karty wypadku do właściwego urzędu statystycznego.
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiło projekt nowego rozporządzenia w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy. W związku z tym przestaną obowiązywać obecne przepisy StatKartWypR.
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, powodami wydania nowego rozporządzenia są:
- Powód 1. Dostosowanie do prawa europejskiego
Zasadniczym powodem wprowadzenia zmian w statystycznej karcie wypadku jest konieczność dostosowania przepisów krajowych do obowiązujących norm statystycznych, zawartych w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 349/2011 z 11.4.2011 r. w sprawie wykonania, w odniesieniu do statystyk dotyczących wypadków przy pracy, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1338/2008 w sprawie statystyk Wspólnoty w zakresie zdrowia publicznego oraz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy (Dz.Urz. UE L z 2011 r. Nr 97, s. 3).
- Powód 2. Ujednolicenie zbieranych danych o wypadkach przy pracy
Zachodzi także potrzeba ujednolicenia zbieranych na terenie Europy danych dotyczących wypadków przy pracy z normami Europejskiej Statystyki w Zakresie Wypadków przy Pracy (European Statistics on Accidents at Work (ESAW). Przypomnijmy, że system ESAW został przygotowany specjalnie do rejestrowania danych dotyczących wypadków przy pracy, jest on prowadzony w poszczególnych krajach członkowskich Unii Europejskiej i koordynowany przez Europejski Urząd Statystyczny (Eurostat). Zasadą jest, że kraje członkowskie przekazują do Eurostatu dane o wypadkach przy pracy w ramach metodyki ESAW. Polska musi więc całkowicie dostosować statystyki dotyczące wypadków przy pracy do wytycznych zapisanych w ESAW. Umożliwi to porównywanie danych o wypadkach przy pracy w skali całej Unii Europejskiej co z kolei ułatwi późniejszą analizę tych danych.
Jakie zmiany nastąpią w statystycznej karcie wypadku
Zgodnie z przedstawionym projektem nowe rozporządzenie w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy będzie określało:
- nowy wzór statystycznej karty wypadku przy pracy,
- sposób i terminy jej sporządzania oraz
- zasady i termin przekazywania tego dokumentu do właściwego urzędu statystycznego.
Przypominamy, że statystyczną kartę sporządza się na podstawie zatwierdzonego protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, w którym stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy (w przypadku pracownika) lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy, albo na podstawie karty wypadku (w przypadku osób niebędących pracownikami np. zleceniobiorców) sporządzonej według wzoru podanego w załączniku do WypPrzyPracR, jeśli stwierdzono, że zdarzenie jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.
Załącznik 1 do WypPrzyPracR będzie stanowił nowy wzór statystycznej karty wypadku przy pracy o symbolu ZKW. Statystyczną kartę będzie się sporządzać według objaśnień, klasyfikacji i oznaczeń kodowych do wypełnienia tej karty, które zostaną określone w załączniku 2 do rozporządzenia.
W celu dstosowania statystycznej karty wypadku do potrzeb Głównego Urzędu Statystycznego zmianie ulegnie pozycja 06 karty – Staż na zajmowanym stanowisku pracy w zakładzie (w latach). Wynika to z dość często występującego problemu przy wypełnianiu dokumentu, gdzie staż pracy podawany jest błędnie, tzn. od początku kariery zawodowej poszkodowanego, a nie (jak być powinno) na zajmowanym stanowisku pracy w zakładzie, w którym doszło do wypadku. W związku z pandemią i pojawieniem się nowego sposobu wykonywania obowiązków zawodowych – pracy zdalnej, na potrzeby statystyki w załączniku 1 wprowadzona zostanie dodatkowa informacja o wykonywaniu przez poszkodowanego pracy w formie zdalnej.
Zmiany w załączniku 2 do rozporządzenia – Objaśnienia, klasyfikacje i oznaczenia kodowe do wypełnienia statystycznej karty wypadku ZKW będą miały charakter wyłącznie techniczny, co wynika z potrzeby dostosowania oznaczeń kodowych do wytycznych zawartych w metodyce ESAW. Ponadto dokonane zostaną zmiany redakcyjne, np. zmiana odniesień do tytułów aktów wykonawczych na odesłania do delegacji ustawowych, tak aby zmieniające się przepisy nie wpływały na czytelność rozporządzenia.
Zgodnie z założeniami projektu rozporządzenia wypełnioną statystyczną kartę wypadku przy pracy, z wyjątkiem jej części II, uzupełniającej, pracodawca będzie przekazywał w terminie 14 dni roboczych od dnia, w którym:
- został zatwierdzony protokół powypadkowy, lub
- sporządzono kartę wypadku.
Wypełnioną część II pracodawca przekazywać będzie nie później niż z upływem 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub od dnia sporządzenia karty wypadku (czyli tak jak dotychczas). Statystyczna karta wypadku przekazywana będzie w postaci elektronicznej na portal sprawozdawczy Głównego Urzędu Statystycznego. Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników będzie mógł przekazać oryginał statystycznej karty sporządzony w formie papierowej do Urzędu Statystycznego w Gdańsku po przesłaniu uzasadnionej informacji o wyborze tej formy.