Warto zauważyć, że projektowane rozporządzenie nie zawiera przepisów przejściowych. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia wynika to z faktu, że w odniesieniu do postępowań odwoławczych będących w toku w dniu wejścia w życie PZP, a zatem i rozporządzenia, przepisy takie znajdują się w art. 92 ustawy z 11.9.2019 r. – Przepisy wprowadzające ustawę Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2020). Zgodnie z tym przepisem do postępowań odwoławczych, wszczętych i niezakończonych przed 1.1.2021 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Czynności dokonane w tych postępowaniach pozostają skuteczne, jeżeli zostały dokonane z zachowaniem przepisów dotychczasowych. Natomiast w przypadku postępowań odwoławczych wszczętych po 31.12.2020 r., dotyczących postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych przed 1.1.2021 r., stosuje się przepisy PZP.
Wysokość wpisu od odwołania do Prezesa KIO
Analiza projektu rozporządzenia prowadzi do wniosku, że nie ulega zmianie w stosunku do dotychczasowych przepisów wysokość wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia na dostawy, usługi lub roboty budowlane oraz w konkursie, zarówno w przypadku zamówień o wartości mniejszej niż progi unijne, jak i zamówień o wartości równej lub przekraczającej progi unijne. Nową regulacją stanowi natomiast regulacja dotycząca wysokości wpisu w przypadku odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia na usługi społeczne i inne szczególne usługi o wartości mniejszej niż progi unijne. Określenie wysokości wpisu w takim przypadku jest konsekwencją objęcia przepisami PZP dotyczącymi zamówień klasycznych zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi o wartości mniejszej niż progi unijne. Wysokość wpisu przedstawiamy w poniższej tabeli 1.
Tabela 1. Wysokość wpisu od odwołania do Prezesa KIO
|
Rodzaj zamówienia/konkursu |
Wartość mniejsza od progów unijnych |
Wartość równa lub przekraczająca progi unijne |
|
Dostawy/usługi/konkurs |
7 500 zł |
15 000 zł |
|
Roboty budowlane |
10 000 zł |
20 000 zł |
|
Usługi społeczne i inne szczególne usługi |
7 500 zł |
15 000 zł |
Wpis w postępowaniu z ofertami częściowymi (tzw. pakietami)
Podkreślić należy, że jednoznacznie rozstrzygnięto o wnoszeniu jednego wpisu od odwołania w przypadku postępowania o udzielenie zamówienia, w którym zamawiający dopuścił możliwość składania ofert częściowych. Będzie to niezależne od tego czy zostanie wniesione odwołanie wobec czynności zamawiającego związanych z jednym, czy z więcej niż jednym zamówieniem częściowym. Takie rozwiązanie ma swoje źródło w dotychczasowym orzecznictwie KIO, w którym wskazywano, że postępowanie, w którym dopuszczalna jest możliwość złożenia ofert częściowych, jest jednym postępowaniem prowadzonym w celu zawarcia kilku (w zależności od ilości przewidzianych przez zamawiającego części) zamówień częściowych. Tym samym KIO uznawała za dopuszczalne wniesienie odwołania wobec czynności zamawiającego związanych z więcej niż jednym zamówieniem częściowym w ramach tego samego postępowania i uiszczenie jednego wpisu od odwołania.
Rodzaje kosztów w postępowaniu odwoławczym
Szczególną uwagę należy zwrócić na zawarte w projekcie rozporządzenia nowe przepisy odnoszące się do rodzajów kosztów i reguł ich ponoszenia przez strony i uczestników postępowania odwoławczego oraz rozliczania przez KIO. Wynikają one z konieczności dostosowania ich do nowych regulacji PZP, w tym zmienionej formuły orzekania przez KIO w postępowaniu odwoławczym.
Warto pamiętać, że koszty postępowania muszą być kosztami uzasadnionymi. Oznacza to, że nie każde koszty, nawet dojazdu na rozprawę czy wynagrodzenie pełnomocników, zostaną uznane za koszty strony lub uczestnika postępowania. Ocena zasadności poniesienia danego kosztu będzie dokonywana każdorazowo przez KIO w rozstrzygnięciu o kosztach postępowania odwoławczego. Co istotne, wysokość tych kosztów określa się na podstawie rachunków złożonych do akt sprawy. Tym samym, jeżeli strona poniosła jakiś wydatek, nawet uzasadniony, ale nie przedłoży rachunku za ten wydatek, nie zostanie on uwzględniony w kosztach postępowania. W projekcie wśród kosztów wskazuje się koszty związane z dojazdem na rozprawę lub posiedzenie, do których należy zaliczyć przede wszystkim koszty przejazdu oraz, w niezbędnych przypadkach, koszty noclegu. Jeżeli rozprawa (posiedzenie) odbywa się kilkakrotnie, koszty liczą się każdorazowo. Oprócz kosztów dojazdu, jako uzasadnione koszty stron postępowania odwoławczego, a w określonych przypadkach – uzasadnione koszty uczestników postępowania – projekt wskazuje wynagrodzenie pełnomocników. Pozostawiono w dotychczasowej wysokości wynagrodzenie pełnomocnika na poziomie 3600 zł. Podobnie jak dotychczas, liczba pełnomocników reprezentujących stronę nie jest ograniczona, lecz ich łączne wynagrodzenie za jedno postępowanie odwoławcze nie może przekroczyć przywołanej kwoty.
Reguły ponoszenia kosztów w postępowaniu odwoławczym
Należy zauważyć, że w art. 575 PZP ustanowiono zasadę, zgodnie z którą strony oraz uczestnicy postępowania odwoławczego wnoszący sprzeciw ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku. Jednocześnie przepisy PZP dokonują zmian co do sposobu orzekania przez KIO wprowadzając w art. 554 ust. 1 PZP wyraźnie możliwość uwzględnienia odwołania w całości bądź w części, w przypadku:
-
naruszenia przepisów PZP, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia, konkursu lub systemu kwalifikowania wykonawców lub
-
niezgodności projektowanego postanowienia umowy z wymaganiami wynikającymi z PZP.
Co więcej, w przypadku uwzględnienia odwołania w części, w sentencji wyroku KIO ma obowiązek wskazać, które zarzuty uznała za uzasadnione, a które za nieuzasadnione. Izba w wyroku oraz w postanowieniu kończącym postępowanie odwoławcze powinna zatem rozstrzygnąć o kosztach tego postępowania uwzględniając stopień, w jakim dana strona wygrała bądź przegrała sprawę.
W projekcie rozporządzenia szczegółowo uregulowano reguły ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego w zależności m.in. od stopnia uwzględnienia bądź nieuwzględnienia zarzutów zgłaszanych w postępowaniu odwoławczym. W celu ułatwienia ustalenia tych reguł kluczowe z nich przedstawiamy w tabelach 2 i 3.
Tabela 2. Reguły ponoszenia kosztów, gdy następuje uwzględnienie odwołania przez KIO w całości lub w części
|
Koszty, gdy uwzględnienie odwołania przez KIO w całości |
|
|
Kto ponosi? |
Od kogo i jak KIO zasądza? |
|
Zamawiający |
Od zamawiającego na rzecz odwołującego zasądza się równowartość kwoty wpisu oraz koszty obejmujące w szczególności: koszty związane z dojazdem na wyznaczone posiedzenie i rozprawę, wynagrodzenie pełnomocników |
|
Uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący sprzeciw, który przystąpił po stronie zamawiającego, jeżeli wniósł on sprzeciw wobec uwzględnienia przez zamawiającego zarzutów przedstawionych w odwołaniu w całości |
Od wnoszącego sprzeciw na rzecz odwołującego równowartość kwoty wpisu oraz koszty obejmujące w szczególności: związane z dojazdem na wyznaczone posiedzenie i rozprawę, wynagrodzenie pełnomocników |
|
Zamawiający i uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący sprzeciw, który przystąpił po stronie zamawiającego, jeżeli wniósł on sprzeciw wobec uwzględnienia przez zamawiającego zarzutów przedstawionych w odwołaniu w części, gdy zamawiający uwzględnił część zarzutów, a odwołujący nie wycofał pozostałych zarzutów odwołania – stosownie do liczby zarzutów przedstawionych w odwołaniu nieuwzględnionych przez zamawiającego oraz liczby zarzutów przez niego uwzględnionych, wobec uwzględnienia których uczestnik wniósł sprzeciw |
Równowartość kwoty wpisu oraz koszty, o których mowa w § 4 pkt 2 (tj. w szczególności: związane z dojazdem na wyznaczone posiedzenie i rozprawę, wynagrodzenie pełnomocników), na rzecz odwołującego od zamawiającego i wnoszącego sprzeciw, rozdzielając je między nimi stosunkowo |
|
Koszty, gdy uwzględnienie odwołania przez KIO w części (stosownie do liczby zarzutów przedstawionych w odwołaniu, które KIO uwzględniła i których nie uwzględniła, w tym do liczby zarzutów uwzględnionych przez KIO objętych sprzeciwem uczestnika postępowania) |
|
|
Odwołujący i zamawiający, jeżeli w postępowaniu odwoławczym po stronie zamawiającego nie przystąpił żaden wykonawca albo uczestnik postępowania odwoławczego, który przystąpił do postępowania po stronie zamawiającego, nie wniósł sprzeciwu wobec uwzględnienia przez zamawiającego zarzutów przedstawionych w odwołaniu w całości albo w części |
KIO rozdziela wpis stosunkowo, zasądzając odpowiednio od zamawiającego albo wnoszącego sprzeciw na rzecz odwołującego kwotę w wysokości proporcjonalnej do liczby zarzutów uwzględnionych przez KIO; koszty, o których mowa w § 4 pkt 2, KIO rozdziela stosunkowo zgodnie ze zdaniem pierwszym lub znosi je wzajemnie. |
|
Odwołujący i uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący sprzeciw, jeżeli po stronie zamawiającego przystąpił taki uczestnik, który wniósł sprzeciw wobec uwzględnienia przez zamawiającego zarzutów przedstawionych w odwołaniu w całości |
|
|
Odwołujący i zamawiający lub uczestnik postępowania odwoławczego wnoszący sprzeciw, jeżeli po stronie zamawiającego przystąpił taki uczestnik, który wniósł sprzeciw wobec uwzględnienia przez zamawiającego zarzutów przedstawionych w odwołaniu w części, gdy zamawiający uwzględnił część zarzutów, a odwołujący nie wycofał pozostałych zarzutów odwołania |
KIO rozdziela: 1) wpis stosunkowo, zasądzając na rzecz odwołującego: a) od zamawiającego – kwotę w wysokości proporcjonalnej do liczby zarzutów uwzględnionych przez KIO nieobjętych sprzeciwem uczestnika postępowania odwoławczego, b) od uczestnika postępowania odwoławczego wnoszącego sprzeciw – kwotę w wysokości proporcjonalnej do liczby zarzutów uwzględnionych przez Izbę objętych sprzeciwem tego uczestnika; 2) koszty, o których mowa w § 4 pkt 2, stosunkowo zgodnie z pkt 1 lub znosi je wzajemnie. |
Tabela 3. Reguły ponoszenia kosztów w przypadku odrzucenia albo oddalenia w całości odwołania przez KIO
|
Koszty w przypadku odrzucenia odwołania przez KIO |
|
|
Kto ponosi? |
Od kogo i jak KIO zasądza? |
|
Odwołujący |
Od odwołującego na rzecz zamawiającego |
|
Koszty w przypadku oddalenia w całości odwołania przez KIO |
|
|
Odwołujący |
Od odwołującego na rzecz zamawiającego |
|
Od odwołującego na rzecz uczestnika postępowania odwoławczego wnoszącego sprzeciw, który przystąpił po stronie zamawiającego, jeżeli wniósł on sprzeciw wobec uwzględnienia zarzutów przedstawionych w odwołaniu w całości |
|
|
Od odwołującego na rzecz zamawiającego i uczestnika postępowania odwoławczego wnoszącego sprzeciw, który przystąpił po stronie zamawiającego, jeżeli wniósł on sprzeciw wobec uwzględnienia zarzutów przedstawionych w odwołaniu w części, gdy zamawiający uwzględnił część zarzutów, a odwołujący nie wycofał pozostałych zarzutów odwołania |
|
