W kontekście podanej problematyki warto w pierwszej kolejności przytoczyć regulacje wspomnianej OchrLokU. W tym zakresie na uwagę zasługuje art. 21 ust. 2, w którym postanowiono, że wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy powinien być opracowany na co najmniej 5 kolejnych lat.
W szczególności natomiast plan ten powinien obejmować :
1) prognozę dotyczącą wielkości oraz stanu technicznego zasobu mieszkaniowego gminy w poszczególnych latach;
2) analizę potrzeb oraz plan remontów i modernizacji wynikający ze stanu technicznego budynków i lokali, z podziałem na kolejne lata;
3) planowaną sprzedaż lokali w kolejnych latach;
4) zasady polityki czynszowej oraz warunki obniżania czynszu;
5) sposób i zasady zarządzania lokalami i budynkami wchodzącymi w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz przewidywane zmiany w zakresie zarządzania mieszkaniowym zasobem gminy w kolejnych latach;
6) źródła finansowania gospodarki mieszkaniowej w kolejnych latach;
7) wysokość kosztów w kolejnych latach, z podziałem na koszty bieżącej eksploatacji, koszty remontów oraz koszty modernizacji lokali i budynków wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, koszty zarządu nieruchomościami wspólnymi, których gmina jest jednym ze współwłaścicieli, a także koszty inwestycyjne;
8) opis innych działań mających na celu poprawę wykorzystania i racjonalizację gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy, a w szczególności:
a) niezbędny zakres zamian lokali związanych z remontami budynków i lokali,
b) planowaną sprzedaż lokali.
W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Podkarpackiego z 11.1.2022 r. (P-II.4131.2.308.2021; https://edziennik.rzeszow.uw.gov.pl). W podanym dokumencie stwierdzono naruszenie prawa polegające na tym, że rada gminy zawarła w programie gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy zapisy dotyczące m.in. obowiązku uiszczania opłat związanych z używaniem mieszkania, tj. dostawy energii elektrycznej, cieplnej, gazu, odbioru odpadów komunalnych, odbioru ścieków oraz do zawarcia umowy bezpośrednio z dostawcą mediów i usług.
W odniesieniu do ww. zapisów organ nadzoru wskazał m.in., że: Odnosząc się do powyższych zapisów programu należy wskazać, że w ramach zawartej w art. 21 ust.2 pkt 4 ustawy delegacji nie mieści się ustalanie przez radę gminy, jakie koszty obejmuje czynsz najmu oraz określanie, jakie opłaty jest zobowiązany uiszczać najemca oprócz czynszu. Działanie takie nie może być uznane za określenie zasad polityki czynszowej.
W dalszej części rozważań organ nadzoru zaakcentował, że unormowania zawarte w OchrLokU nie uprawniają rady gminy do regulowania w drodze uchwały materii dotyczącej określenia podmiotów, które mają ponosić określone koszty wynikające z najmu lokalu należącego do mieszkaniowego zasobu gminy ani do regulowania w uchwale kwestii dotyczących roszczeń wynikających z najmu lokali. Rozliczanie należności wynikających ze stosunków cywilno-prawnych (zobowiązań), których stroną jest gmina, w tym opłat z tytułu najmu lokali stanowiących własność gminy należy bowiem do sfery wykonawczej, a zatem do wyłącznej kompetencji wójta (burmistrza).
Podsumowując, należy wskazać, że rada gminy nie ma podstaw do tego, by określić co obejmuje czynsz, a także co ponad czynsz zobowiązany jest uiszczać najemca.