W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 583 opublikowano ustawę z 12.3.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Zmiany wprowadzono m.in. do ustawy z 26.4.2007 r. o zarządzaniu kryzysowym.
Z nowego art. 7a ZarządKryzysU wynika, że w sytuacji kryzysowej Prezes Rady Ministrów może, z własnej inicjatywy albo na wniosek Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów lub ministra kierującego działem administracji rządowej, wydawać polecenia obowiązujące:
- organy administracji rządowej;
- państwowe osoby prawne oraz państwowe jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną;
- organy JST, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;
- osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz przedsiębiorców.
Polecenia takie wydaje się w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania, ochrony, wzmocnienia lub odbudowy infrastruktury krytycznej, przejęcia kontroli nad sytuacją kryzysową, której wpływ na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia lub środowiska, jest szczególnie negatywny, a także usunięcia skutków takiej sytuacji kryzysowej.
Polecenia, o których mowa wyżej:
- są wydawane w drodze decyzji administracyjnej, podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia;
- mogą być uchylone lub zmieniane, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Ich uchylenie lub zmiana nie wymaga zgody stron;
- nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej, a także nie mogą dotyczyć czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z zakresu ścigania wykroczeń;
- zadania nałożone w omawianym trybie są realizowane przez JST jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Wydając polecenie wobec osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej oraz przedsiębiorców, Prezes Rady Ministrów wyznacza ministra kierującego działem administracji rządowej odpowiedzialnego za zawarcie umowy z podmiotem albo wyznacza do jej zawarcia Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (art. 7b ust. 1 ZarządKryzysU).
Wykonywanie zadań objętych poleceniem wydanym w stosunku do tych podmiotów następuje na podstawie umowy zawartej z podmiotem przez ministra kierującego działem administracji rządowej albo przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i jest finansowane ze środków budżetu państwa z części budżetowej, której dysponentem jest, odpowiednio, minister albo Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. W przypadku niezawarcia takiej umowy zadania objęte poleceniem są wykonywane na podstawie wspomnianej wyżej decyzji. W takim przypadku decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu i jest finansowana ze wspomnianych środków budżetowych.
Do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do realizacji omawianych poleceń kryzysowych nie stosuje się przepisów ustawy z 11.9.2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1129 ze zm.).