Rządowy projekt nowelizacji ustawy o pracownikach tymczasowych oraz niektórych innych ustaw prowadzi do pełnego zastosowania do pracownic tymczasowych art. 177 § 3 ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm. – dalej: KP), zgodnie z którym umowa o pracę na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

Cel nowelizacji ustawy o pracownikach tymczasowych oraz niektórych innych ustaw

W wyniku projektowanej zmiany wszystkie umowy o pracę pracownic tymczasowych w ciąży, nawet umowy bardzo krótkie (kilkudniowe a nawet kilkugodzinne), które uległyby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży przedłużą się do dnia porodu.

Zastrzeżenia pracodawców do projektu nowelizacji

Stanowisko do wskazanego wyżej projektu wyraziły organizacje pracodawców:Business Centre Club, Konfederacja Lewiatan, Pracodawcy RP, Związek Rzemiosła Polskiego.

Wskazane wyżej organizacje są zdania, że przedstawione rozwiązania są sprzeczne z poniższymi przepisami, czyli:

¾ z art. 18 ust. 1 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych – zgodnie z którym umowa o pracę zawarta z pracownikiem tymczasowym rozwiązuje się z upływem ustalonego między stronami okresu wykonywania pracy tymczasowej na rzecz danego pracodawcy-użytkownika; przepis powyższy wyraźnie wiąże okres wykonywania pracy tymczasowej z okresem zapotrzebowania pracodawcy-użytkownika na pracę, co jest zgodne z ideą i istotą pracy tymczasowej; w sytuacji braku zapotrzebowania brak także uzasadnienia do utrzymywania tego zatrudnienia bez pokrycia w możliwości zapewnienia pracy pracownikowi tymczasowemu;

¾ z art. 13 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych – z którego wynika, że w umowie o pracę powinien zostać wskazany pracodawca-użytkownik, i ustalony okres wykonywania na jego rzecz pracy tymczasowej, a także warunki zatrudnienia pracownika tymczasowego w okresie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy-użytkownika; nawet gdyby udało się znaleźć pracę, agencja nie może skierować pracownicy, bez jej zgody (art. 177 § 3 KP w związku z art. 5 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych), do innego rodzaju pracy bądź tożsamej pracy u innego pracodawcy-użytkownika;

¾ z art. 22 Kodeksu pracy w zw. z art. 5 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych – zgodnie z którym przez nawiązanie stosunku pracy pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem, co rodzi po stronie pracownika roszczenie o dopuszczenie do pracy umówionego rodzaju, a co nie będzie możliwe w przypadku rezygnacji przez pracodawcę-użytkownika z pracownicy w ciąży w trybie art. 18 ust. 2 przy jednoczesnym obowiązku zatrudniania jej przez agencję pracy tymczasowej.

W ocenie pracodawców rządowy projekt nowelizacji ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych oraz niektórych innych ustaw będzie stanowić bardzo duże obciążenie finansowe agencji, ponieważ w przypadku rezygnacji złożonej przez pracodawców-użytkowników z powodu braku zapotrzebowania na dalszą pracę będą oni musieli na własny koszt utrzymać zatrudnienie pracownicy do końca ciąży. Ponadto według pracodawców spowoduje to wzrost obciążenia dla budżetu państwa z uwagi na realne ryzyko, że wzrośnie odsetek kobiet przechodzących w bardzo krótkim czasie po spełnieniu warunków umożliwiających ochronę na zwolnienia lekarskie, aby zabezpieczyć sobie świadczenia chorobowe do końca ciąży i macierzyńskie; sprzyjać temu będzie brak związania i relacji z firmą zatrudniającą, co może przekładać się na szybsze „uciekanie” na zwolnienia lekarskie.

Zdaniem pracodawców można spodziewać się też, że z uwagi na planowane zastosowanie art.177 § 3 KP wprost, bez żadnych modyfikacji, wystarczające będzie nawiązanie z agencją pracy tymczasowej stosunku pracy dosłownie na kilka dni czy godzin wyłącznie dlatego, aby umowa o pracę zawarta na czas określony skończyła się po upływie trzeciego miesiąca ciąży i dała kobiecie prawo do wszystkich świadczeń macierzyńskich, na które inne grupy zawodowe muszą pracować przez dużo dłuższe faktyczne zatrudnienie. Z opinii przedsiębiorców, w sytuacji, w której pracodawca poweźmie informację o ciąży pracownicy (choćby z wystawionego zaświadczenia o niezdolności do pracy zawierającego kod B), to każda następna umowa o pracę zostanie rozwiązana jak najszybciej, aby nie przekroczyć okresu 3 miesięcy, który umożliwiałby ochronę, za którą trzeba płacić. To wypaczy projektowany cel ochrony.

Co przewiduje rządowy projekt?

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o pracownikach tymczasowych oraz niektórych innych ustaw określa maksymalny okres wykonywania pracy tymczasowej przez pracownika tymczasowego na rzecz danego pracodawcy-użytkownika niezależnie od tego czy jest on kierowany do pracy przez jedną czy kilka agencji. Projekt przewiduje objęcie większą ochroną osób wykonujących pracę tymczasową na podstawie umowy prawa cywilnego.

Pracodawca-użytkownik będzie musiał prowadzić ewidencję osób wykonujących pracę tymczasową na podstawie umów o pracę oraz na podstawie umów prawa cywilnego.

Agencja pracy tymczasowej będzie mogła skierować pracownika tymczasowego do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz jednego pracodawcy-użytkownika przez okres nieprzekraczający łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy. Jednocześnie pracodawca-użytkownik będzie mógł korzystać z pracy tego samego pracownika tymczasowego przez okres nieprzekraczający łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy.

W konsekwencji pracodawca-użytkownik – niezależnie od tego czy pracownik tymczasowy będzie kierowany do wykonywania pracy tymczasowej z jednej czy z kilku agencji – nie będzie mógł korzystać z pracy tego samego pracownika, ponad limity wykonywania pracy tymczasowej określone w ustawie.

Pracownicy tymczasowi będą mogli, tak jak inni pracownicy, wybrać sąd pracy właściwy do rozpatrzenia ich roszczeń wobec agencji pracy tymczasowej.

Projekt poszerza katalog przypadków, objętych sankcjami za nieprzestrzeganie przepisów przez agencje pracy tymczasowej i pracodawców-użytkowników. Wysokość grzywny za wykroczenia przeciwko prawom pracownika ustalono na takim samym poziomie jak w KP, tj. od 1000 do 30 000 zł.

Omawiane zmiany mają obowiązywać od 1.6.2017 r.

Według danych Business Centre Club, Konfederacji Lewiatan, Pracodawców RP, Związku Rzemiosła Polskiego kobiety stanowią 47% wszystkich pracowników tymczasowych (odsetek ten przy umowach kodeksowych jest o dwa punkty procentowe niższy), z czego 41% to osoby poniżej 26 roku życia.