Co ciekawe, system funkcjonowania sądów pokoju byłby w różnych kontekstach powiązany z jednostkami samorządu terytorialnego o statusie powiatu, miast na prawach powiatu i specjalnej jednostki dzielnicy m.st. Warszawy.

Jednym z aspektów powiązania wspomnianego sądownictwa z powiatami mają być zapisy zawarte w art. 1 § 3 i 6 gdzie projektodawca postanowił, że:

§ 3 Siedzibą sądu pokoju jest sąd rejonowy. W przypadku, gdy w danej miejscowości nie ma sądu rejonowego, siedzibą sądu pokoju urządza się w siedzibie starostwa powiatowego

§ 6 Finansowanie sądu pokoju pokrywane jest z budżetu państwa w części przeznaczonej na utrzymaniu sądownictwa powszechnego.

§ 7. Szczegółowe regulacje dotyczące ustanawiania oddziałów sądów pokoju w siedzibie starostwa powiatowego i urzędu dzielnicy m. st. Warszawy określi Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia.

Z powyższych regulacji wynika więc, że w nowy system sądownictwa będą także angażowane powiaty, poprzez zapewnienie lokalizacji sądów pokoju – w siedzibie starostwa powiatowego. Skoro tak, to ta powinność będzie nierozerwalnie powiązana z koniecznością wydatkowania środków na bieżące funkcjonowanie wspomnianej jednostki. Jak jednak podano w projektowanych przepisach, finansowanie to ma być pokrywane z budżetu państwa, więc nie ma ryzyka, że koszty funkcjonowania nowego sądownictwa w ww. zakresie obciążą budżety powiatów. 

Innym istotnym aspektem powiązania wspomnianego sądownictwa z powiatami ma być system wyboru sędziów pokoju. W tym zakresie stanowią zapisy zawarte w art. 12 i art. 13 projektu. Z pierwszego artykułu wynika m.in., że sędziowie pokoju są wybierani w wyborach równych, powszechnych, bezpośrednich, proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym. Co ciekawe, w art. 13 m.in. postanowiono, że wybory na sędziego pokoju przeprowadza się wraz z wyborami do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz organów w jednostkach pomocniczych gminy Warszawa. Dalej podano także, że wybory przygotowują powiaty jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. W tym zakresie w uzasadnieniu projektu zwrócono uwagę na fakt, że kandydaci na sędziów mają być wybierani w wyborach powszechnych na poziomie jednostek samorządu terytorialnego (powiatów) oraz dzielnic gminy Warszawa. Wybory sędziów wraz z wyborami samorządowym mają zdaniem projektodawców uczynić sądownictwo pokoju bliższe społeczeństwu. Ma to na celu zwiększenie zaufania społeczeństwa do wymiaru sprawiedliwości, uwzględniając również terytorialne usytuowanie sędziów pokoju na poziomie jednostek podziału zasadniczego (powiatów i miast na prawach powiatów) oraz jednostek pomocniczych gminy Warszawa (dzielnic). Jednocześnie mają być zachowane wymogi niezbędne do wykonywania zawodu sędziego, określone w ustawach zwykłych.

Podsumowując należy wskazać, że wprowadzenie nowego elementu do systemu wymiaru sprawiedliwości będzie następowało z „wykorzystaniem” – powiatów. Ich zaangażowanie projektodawcy przewidzieli na różnych etapach wdrażania nowych rozwiązań. Skoro jednak nowy system sądownictwa pokoju ma być finansowany z budżetu państwa, to z pewnością powiaty sprostają nowym wyzwaniom związanym z ewentualnym wprowadzeniem nowego elementu wymiaru sprawiedliwości.