Postępowanie egzekucyjne w administracji – zmiana przepisów spowodowana przyjęciem ustawy o administracji podatkowej

1. Omówienie znowelizowanych przepisów

Nowelizacja przepisów wprowadziła rozwiązanie, dzięki któremu przed podjęciem czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych wierzyciel może podejmować działania informacyjne wobec zobowiązanego, zmierzające do dobrowolnego wykonania przez niego obowiązku (nowy § 1b w art. 6 ustawy z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm., dalej: EgzAdmU).

Wierzyciel może obecnie odstąpić od czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych, jeżeli nie upłynęło 12 miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu stwierdzenia, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne, wydanego w sprawie prowadzonej na wniosek tego wierzyciela, na podstawie tytułu wykonawczego obejmującego inne należności pieniężne zobowiązanego, chyba że ujawniony zostanie majątek lub źródło dochodu zobowiązanego przewyższające kwotę wydatków egzekucyjnych (art. 6 § 1c EgzAdmU).

W przypadku, o którym mowa powyżej, wierzyciel przed wszczęciem postępowania w sprawie odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej powinien wezwać zobowiązanego do złożenia oświadczenia o posiadanym majątku lub źródłach dochodu, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. W przypadku, gdy w wyniku wezwania nie zostanie złożone oświadczenie lub w złożonym oświadczeniu nie zostanie wykazany majątek lub źródła dochodu zobowiązanego przewyższające kwotę wydatków egzekucyjnych, z którego możliwe jest prowadzenie egzekucji administracyjnej, za dzień odstąpienia przyjmuje się dzień doręczenia tego wezwania (art. 6 § 1d EgzAdmU).

Po wejściu w życie zmian właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić kierownika nieposiadającej osobowości prawnej jednostki organizacyjnej tej jednostki samorządu terytorialnego do wykonywania w jego imieniu praw i obowiązków wierzyciela. Na wniosek kierownika upoważnienie może być udzielone również pracownikowi tej jednostki (nowy art. 17b EgzAdmU).

Organ gminy o statusie miasta może upoważnić kierownika nieposiadającej osobowości prawnej jednostki organizacyjnej gminy do działania w jego imieniu jako organ egzekucyjny. Na wniosek kierownika upoważnienie może być udzielone również pracownikowi tej jednostki.

2. Komentarz do wprowadzonych zmian

Wskazany powyżej zapis ustawy wprowadza regulację pozwalającą wierzycielowi wdrożyć postępowanie informacyjne, które ma umożliwić wykonanie dłużnikowi obowiązku przed przystąpieniem do egzekucji administracyjnej. W znowelizowanych przepisach znalazła się także delegacja dla Ministrowi Finansów do bardziej szczegółowego określenia tych kwestii w drodze rozporządzenia.

Zapisy w zakresie upoważnień są z pewnością trafnym rozwiązaniem. Upoważnienie do działania w imieniu organów mogą posiadać pracownicy urzędów wojewódzkich, ministerstw, urzędów centralnych itp. Przekazanie kompetencji pracownikom aparatu pomocniczego pozwoli z jednej strony na odciążenie organu egzekucyjnego, z drugiej strony winno przyczynić się do optymalizacji postępowania. Zapewnienie pracownikom prowadzącym sprawy możliwości działania w każdym stanie sprawy powinno przyspieszyć tok postępowania.

Ważne zmianą przyspieszającą tok postępowania jest zmiana organu kompetentnego w zakresie rozpatrywania skargi na czynności egzekucyjne oraz przewlekłość postępowania. Dotychczas rozstrzygnięcia w tej materii wydawane były przez organ nadzoru. Po nowelizacji rozstrzygał te kwestie będzie sam organ egzekucyjny, który został dodatkowo wyposażony w możliwość uchylenia zakwestionowanej czynności egzekucyjnej lub usunięcia stwierdzonych wad czynności. Podobnie rzecz będzie się miała w przypadku skargi na naruszenie przepisów o przeprowadzeniu licytacji z ruchomości oraz przy wnoszeniu skargi na czynności organu egzekucyjnego dotyczące obwieszczenia o licytacji z nieruchomości.