W myśl art. 1513 § 3 Kodeksu pracy pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym.

W praktyce jest to często trudne do realizacji.

Proponowane zmiany

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy przewiduje, że jeśli pracodawca nie ma faktycznie takiej możliwości (np. kończy się okres rozliczeniowy i sobota była ostatnim dniem pracy albo pracownik rozchorował się i przebywa na zwolnieniu w okresie dłuższym niż przypadający w tym czasie okres rozliczeniowy), to należy pracodawcy umożliwić wypłatę pracownikowi stosownego dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w dniu wolnym od pracy.

W myśl proponowanych zmian, tylko i wyłącznie w przypadku złożenia wniosku przez pracownika lub w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy, która dotyczy nieprzewidzianych sytuacji (np. układ kalendarza, nieobecność pracownika spowodowana chorobą, kończący się okres rozliczeniowy) pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 151¹ § 1 pkt 1 KP, za każdą godzinę pracy w dniu wolnym od pracy.Proponowane rozwiązanie ma być też tylko wyjątkiem od generalne zachowywanej zasady rekompensaty w naturze i umożliwienia regeneracji sił pracownika.

Analogiczne zasady obowiązują w przypadku pracy wykonywanej w niedziele i święta (art. 15111 KP).

Korzyści dla pracownika

Proponowane rozwiązanie jest dla pracownika korzystne, ponieważ zawsze będzie miał prawo do rekompensaty za pracę w dzień wolny od pracy nawet, jeśli na przeszkodzie staną bariery trudne do pokonania. Ponadto wprowadzenie do Kodeksu pracy omawianego rozwiązania pozwoli na bardziej elastyczne gospodarowanie czasem pracy w zakładach pracy, a zarazem uzyskanie przez pracowników wyższego wynagrodzenia za pracę.

Zakładając na przykład, że pensja pracownika wynosi wysokość przeciętnego wynagrodzenia – w sektorze przedsiębiorstw w 2014 r. 4000 zł brutto (lub stawka godzinowa – 23,81 zł) a nominalny czas pracy – 168 godzin miesięcznie, to zgodnie z art. 151¹ § 3 KP podstawą wyliczenia dodatku jest 60% wynagrodzenia. Wtedy wynagrodzenie pracownika wynosi:

  • przy 1 dodatkowym dniu pracy w godzinach nadliczbowych – 190,48 zł;
  • dodatek za pracę w dniu wolnym od pracy (podstawa 60% wynagrodzenia) – 114,29 zł.

Razem brutto pracownika – 304,76 zł

Razem netto pracownika (po odliczeniu podatku i składki ZUS) – 215,64 zł

ZUS pracodawcy (np. 20%) – 60,95 zł.

Wtedy wynagrodzenie pracownika z jednym dodatkowym dniem w miesiącu wyniosłoby 4304,76 zł, a wynagrodzenie pracownika z dwoma dodatkowymi dniami w miesiącu wyniosłoby 4609,52 zł.

Warto dodać, że w dużych firmach, w których funkcjonują związki zawodowe, z reguły pracodawcy ustalają ze stroną społeczną wyższe stawki za pracę dodatkową, tj. w godzinach nadliczbowych, czy w dni wolne od pracy (np. 120% dodatku). Dodatkowo stawka zależy też od liczby takich godzin lub dni w ujęciu rocznym.

W razie wprowadzenia omawianego rozwiązania do Kodeksu pracy praca nadal będzie wykonywana w ramach powszechnie obowiązujących norm czasu pracy, przede wszystkim zgodnie z zasadą przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Ponadto omawiana zmiana nie będzie naruszać limitów dotyczących 48-godzinnego tygodniowego czasu pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi i maksymalnego limitu 150 nadgodzin w roku kalendarzowym.

Omawiany projekt nowelizacji Kodeksu pracy trafi teraz do pierwszego czytania w Sejmie.

Źródło: www.sejm.gov.pl / Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy