Celem uchwalenia nowych przepisów ma być implementacja przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/37/UE z 26.6.2013 r. (zmieniającej dyrektywę 2003/98/WE w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego). Założenia do projektu ustawy, przygotowane przez Ministerstwo zapowiadają zmiany wręcz rewolucyjne w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów.

Jak możemy przeczytać w założeniach do projektu nowej ustawy, informacje pochodzące z sektora publicznego stanowią często punkt wyjścia dla produktów i usług powstających w gospodarce. Mogą służyć napędzaniu wzrostu gospodarczego, dlatego trzeba zapewnić możliwość odpowiedniego ich ponownego wykorzystania.

Nie można jednak utożsamiać prawa dostępu do informacji publicznej z prawem do ponownego jej wykorzystania i to właśnie m.in. z tego powodu projektodawcy uważają, że warto tę szczególną tematykę uregulować w odrębnej ustawie.

Definicja ponownego wykorzystania informacji publicznej

Projektowana ustawa będzie przede wszystkim zawierać definicję ponownego wykorzystania informacji publicznej. Według proponowanych przepisów będzie to „wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej informacji sektora publicznego będących w posiadaniu podmiotów zobowiązanych w celach komercyjnych lub niekomercyjnych, innych niż pierwotny publiczny cel, dla których zostały ­wytworzone”.

Ważny interes publiczny – brak odniesienia w ustawie

W projektowanych przepisach zwraca uwagę to, jak szeroko został zakreślony krąg podmiotów uprawnionych do ponownego wykorzystania informacji publicznej. Co więcej, planowane jest zawarcie w nowej ustawie generalnego uprawnienia, zgodnie z którym każdemu przysługuje prawo do ponownego wykorzystania informacji publicznej. W założeniach do projektu ustawy nie zawarto odniesienia do „ważnego interesu publicznego”, którym musiałby się wykazać podmiot chcący wykorzystać ponownie informację publiczną (taki termin zawarty jest w ustawie z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 782 ze zm.; dalej DostInf­PubU, i wywołuje liczne kontrowersje, czego dowodem jest wiele spraw toczących się przed sądami administracyjnymi).

Nowa definicja „informacja sektora publicznego”

Ponadto, wprowadzona ma zostać nowa definicja pojęcia „informacja sektora publicznego”, którą ma być „jakakolwiek treść lub jej część niezależnie od sposobu utrwalenia (w postaci papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej) będąca w posiadaniu podmiotu zobowiązanego”. Ta definicja jest bliska pojęciu „dokument” użytemu w art. 2 pkt 3 dyrektywy 2003/98/UE, i szersza niż pojęcie „informacja publiczna” zawarte w ustawie o dostępie do informacji publicznej. To będzie powodować, że w zakresie działania nowej ustawy znajdą się m.in. materiały biblioteczne, muzealne i archiwalia, które nie stanowią informacji publicznej, a są dokumentami w rozumieniu przywołanej dyrektywy.

Wśród projektowanych przedmiotowych ograniczeń prawa do ponownego wykorzystania warto wymienić zakaz ponownego wykorzystania „utworów oraz baz danych, do których prawa własności intelektualnej przysługują podmiotom trzecim”. Co ważne, ograniczenie to nie będzie uzależnione od woli urzędnika.

Podmiotami zobowiązanymi do udostępnienia informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania na zasadach i w trybie określonym projektowaną ustawą są m.in.: Prezes Rady Ministrów, jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych.

Zasady odpłatności za ponowne udostępnienie

Proponowana opłata miałaby być wzorowana na art. 23c DostPublU. W praktyce organ udostępniający miałby możliwość nałożenia opłaty za udostępnienie informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania na wniosek, jeżeli przygotowanie informacji w sposób wskazany we wniosku wymaga poniesienia dodatkowych kosztów.

Kwota ta będzie odpowiednio skalkulowana. Nakładając opłatę, podmiot zobowiązany będzie uwzględniał koszty przygotowania i przekazania informacji sektora publicznego w określony sposób i w określonej formie. Jeżeli wniosek będzie nietypowy, to takie czynniki również będą brane pod uwagę. Chodzić tu będzie przede wszystkim o czynniki, które mogą mieć wpływ w szczególności na koszt lub czas przygotowania i przekazania informacji. Łączna wysokość opłaty nie może przekroczyć sumy kosztów poniesionych bezpośrednio w celu przygotowania i przekazania informacji publicznej w celu ponownego wykorzystywania w określony sposób i w określonej formie.

Podmiot zobowiązany, na wniosek będzie musiał wskazać sposób obliczenia opłat w odniesieniu do konkretnego wniosku o ponowne wykorzystywanie.

Co warte podkreślenia, nowa ustawa nie będzie określać własnych zasad dostępu do informacji. Czy zatem prawo do ponownego wykorzystania informacji wchodzi w konflikt z prawem do informacji publicznej? Czy informacja wykorzystana zgodnie z projektowaną ustawą nie będzie już mogła stać się przedmiotem wniosku o udostępnienie w trybie dostępu do informacji publicznej?

W celu wyeliminowania jakichkolwiek wątpliwości w projektowanej ustawie zostanie utrzymana zasada – wyrażona obecnie w art. 2a DostInfPubU – jasno stwierdzająca, że ponowne wykorzystywanie nie narusza prawa do informacji publicznej oraz wolności jej rozpowszechniania oraz innych ustaw określających zasady dostępu do informacji.

Z drugiej strony, dostęp do informacji publicznej jest realizowany na zasadach określonych w DostInfPubU i nie oznacza, że wnioskodawca, który uzyskał dostęp do informacji publicznej, automatycznie uzyskuje prawo do ponownego jej wykorzystywania – poza wyjątkami określonymi w niniejszej ustawie (pkt 7 lit. a).

Ważne
Co do zasady, ponowne wykorzystanie informacji publicznej będzie nieodpłatne. Nałożenie opłaty będzie możliwe w przypadku, w którym podmiot będzie musiał ponieść dodatkowe koszty w celu przygotowania informacji.

Projekt znajduje się na etapie opiniowania.