Na stronie Sejmu ukazał się rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2542).

Projekt ten wprowadza m.in. autonomiczne, specjalne regulacje prawne związane z gospodarką finansową jednostek samorządu terytorialnego. W tym zaś zakresie na uwagę zasługuje art. 5 tegoż projektu, gdzie postanowiono, że:

Do ustalenia na lata 2023–2025 relacji, o której mowa w art. 242 ust. 1 i 2 ustawy zmienianej w art. 2, dochody bieżące jednostki samorządu terytorialnego mogą być powiększone także o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Przepis ten, jakkolwiek niewielki objętościowo, ma kluczowe znaczenie dla gospodarki finansowej JST wszystkich szczebli. W pierwszej kolejności warto jednak przypomnieć treść art. 242 FinPubU, gdzie postanowiono:

1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8.

2. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

Wskazany przepis art. 5 projektu przewiduje zaś możliwość powiększenia dochodów bieżących o przychody z tytułu wolnych środków.

Autorzy projekt zwrócili uwagę na następujące aspekty. Podano m.in., że projektowany przepis art. 5 przewiduje przedłużenie możliwości bilansowania części bieżącej budżetu JST na lata 2023–2025 wolnymi środkami, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 6 FinPubU. Na podstawie przepisów ustawy z 14.12.2018 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2500 ze zm.) począwszy od 2022 r. wyłączone zostają wolne środki z reguły dotyczącej zrównoważenia budżetu, określonej w art. 242 FinPubU. Powyższe rozwiązanie miało na celu zapobieżenie przypadkom zaciągania przez niektóre JST nadmiernych kredytów i pożyczek tylko po to, aby wygenerować wolne środki z tego tytułu i spełnić ustawowy wymóg z art. 242 FinPubU. Niemniej jednak, z uwagi na sytuację związaną z epidemią COVID-19 oraz w celu wzmocnienia działań zmierzających do wyjścia gospodarki z pandemii, ustawą z 14.10.2021 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1927 ze zm.) umożliwiono JST w 2022 r. na równoważenie wydatków bieżących wolnymi środkami w rozumieniu art. 217 ust. 2 pkt 6 FinPubU, czyli nadwyżką środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu JST, wynikającą z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych. Ponadto podkreślono, że mając na uwadze obecną sytuację związaną ze wzrostem inflacji, co wpływa m.in. na wydatki bieżące JST, proponuje się wydłużanie okresu przejściowego do 2025 r. umożliwiającego dostosowanie się JST do wprowadzonych zmian ustawą z 14.12.2018 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych. Takie rozwiązanie czasowo uelastyczni regułę w zakresie zbilansowania części bieżącej budżetu. Okres ten będzie spójny z wprowadzoną w 2021 r. czasową zmianą podejścia do rozliczenia tej reguły – z rozliczenia jednorocznego na średniookresowe.

Podsumowując, z pewnością opisane rozwiązanie legislacyjne jest korzystne dla JST. Wiele z nich mogłoby bowiem mieć problem ze spełnieniem reguły wydatkowej z art. 242 FinPubU. Natomiast nowo projektowany przepis umożliwi im spełnienie tegoż wymogu, z wykorzystaniem wolnych środków w rozumieniu art. 217 ust. 2 pkt 6 FinPubU, gdzie zidentyfikowano wolne środki jako nadwyżkę środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikającą z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.

Źródło: Sejm