Według art. 6 wskazanego projektu zmianie ma ulec art. 7 ust. 1 pkt 4 DochSamTerytU, w następstwie czego ma być dodany zapis o wspomnianej nowej części subwencji.
Dla przypomnienia, aktualnie system finansowania subwencyjnego opiera się o w zakresie subwencji ogólnej o następujące części:
- dla gmin: wyrównawczą, równoważącą, oświatową,
- dla powiatów: wyrównawczą, równoważącą, oświatową,
- dla województw: wyrównawczą, regionalną, oświatową.
Finansowanie w ramach ww. części jest często niewystarczające dla wielu jednostek samorządu terytorialnego. Stąd zasadne wydają się motywy przedstawione w uzasadnieniu wspomnianego projektu, z którego wynika, że nowa część subwencji ogólnej ma za zadanie wspomóc – rozwój inwestycyjny jednostek samorządu terytorialnego.
Projektodawca przedstawił również zasady ustalania nowo wprowadzanej części subwencji w art. 6 pkt 12 projektu. W tym zakresie przedmiotowym przewiduje się ustalenie globalnej kwoty tej części subwencji, jak również jej podział na poszczególne jednostki, na podstawie zobiektywizowanego algorytmu. Szczegółowy algorytm podziału będzie uwzględniał kluczowe parametry, jakimi są: poziom wydatków majątkowych JST oraz liczba mieszkańców.
Warto także wspomnieć, że nowa część rozwojowa subwencji ma składać się z kwoty podstawowej, premii aktywizującej i premii inwestycyjnej. Kwota podstawowa będzie przysługiwała każdej JST, a jej podział będzie następował proporcjonalnie do liczby mieszkańców danej JST, z określaniem minimalnych i maksymalnych kwot.
Z kolei, premia aktywizująca będzie przysługiwała gminie, powiatowi, województwu, w których dynamika wydatków majątkowych, z wyłączeniem wydatków finansowanych z dotacji z budżetu innej jednostki samorządu terytorialnego, w roku poprzedzającym rok bazowy w stosunku do roku go poprzedzającego, w przeliczeniu na 1 mieszkańca, przekroczy analogiczny wskaźnik dla wszystkich odpowiednio gmin, powiatów, województw. Podział premii aktywizującej będzie następował proporcjonalnie do wydatków majątkowych odpowiednio gmin, powiatów, województw uprawnionych, ustalonych na 1 mieszkańca. Natomiast premia inwestycyjna będzie przysługiwała gminie, powiatowi, województwu, w których wskaźnik wydatków majątkowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca w roku poprzedzającym rok bazowy przekracza analogiczny wskaźnik obliczony dla wszystkich odpowiednio gmin, powiatów, województw, a podział premii inwestycyjnej będzie następował proporcjonalnie do wydatków majątkowych uprawnionych odpowiednio gmin, powiatów, województw ustalonych na 1 mieszkańca.
Projektodawcy w założeniach projektu przewidują, że nowa subwencja przyczyni się m.in. do
ograniczenia nierówności rozwojowych między samorządami (przez otrzymywaną przez każdy samorząd kwotę podstawową części rozwojowej subwencji ogólnej, ustalanej co do zasady proporcjonalnie do liczby mieszkańców) oraz wzmocni aktywności inwestycyjną samorządów.
Podsumowując, wskazane rozwiązania z perspektywy samorządów wydają się być bardzo korzystne, przy czym premiują zasadniczo samorządy, które aktywnie się rozwijają i inwestują. Jeżeli wprowadzone mechanizmy wejdą w życie, samorządy zyskają nowe możliwości finansowania zadań, co w aktualnych uwarunkowaniach m.in. spowodowanych czynnikiem w postaci epidemii COVID-19, może okazać się wydatnym wsparciem dla realizacji zadań w kolejnych latach budżetowych.
