W Dz.U. z 2021 r. pod poz. 155 opublikowano ustawę z 16.12.2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego. Zmiany wprowadzono do ustawy z 6.6.1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 30 ze zm.; dalej: KPK).

Nowelizacja dotyczy zastosowania wobec pokrzywdzonego w postępowaniu karnym przepisów:

  • art. 143 § 1 pkt 2 KPK, zgodnie z którym spisania protokołu wymaga przesłuchanie oskarżonego, świadka, biegłego i kuratora;
  • art. 177 § 1a KPK, zgodnie z którym przesłuchanie świadka może nastąpić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku;
  • art. 184–185c KPK, które dotyczą m.in. świadka anonimowego, zwolnienia od złożenia zeznania lub odpowiedzi na pytania osoby pozostającej z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym, przesłuchania małoletnich;
  • art. 299a § 1 KPK, który dotyczy obecności podczas czynności osoby wskazanej przez pokrzywdzonego;
  • art. 360 § 1 pkt 1 lit. d oraz pkt 3 KPK, zgodnie z którymi sąd może wyłączyć jawność rozprawy w całości albo w części, jeżeli jawność mogłaby naruszyć ważny interes prywatny, a także na żądanie osoby, która złożyła wniosek o ściganie;
  • art. 390 § 2 i 3 KPK, które dotyczą sytuacji, gdy oskarżony może nie być obecny podczas przesłuchania danej osoby, a także możliwości przesłuchania w takiej sytuacji na odległość;
  • art. 10 ust. 2 ustawy z 28.11.2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 21), z którego wynika m.in., że w razie zagrożenia dla zdrowia psychicznego pokrzywdzonego organ prowadzący postępowanie albo sąd informuje go o możliwości uzyskania pomocy psychologicznej świadczonej przez wskazane podmioty. 

Zgodnie z nowym art. 52a KPK, mając na względzie potrzebę zastosowania wobec pokrzywdzonego art. 147 § 1 KPK (utrwalenie przebiegu czynności protokołowanych za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk) w odniesieniu do wymienionych wyżej czynności, organ prowadzący postępowanie karne ustala okoliczności sprawy, w szczególności dotyczące właściwości i warunków osobistych pokrzywdzonego, a także rodzaju i rozmiaru ujemnych następstw przestępstwa.

Ważne

Przed rozpoczęciem wymienionych wyżej czynności organ odbiera od pokrzywdzonego oświadczenie, czy chce zastosowania przewidzianych w nich środków, chyba że odebranie oświadczenia jest niemożliwe, zastosowanie określonego środka jest obowiązkowe lub organ prowadzący postępowanie działa na wniosek pokrzywdzonego. Organ bierze pod uwagę oświadczenie pokrzywdzonego.

Ponadto jeżeli wątpliwości co do wieku pokrzywdzonego nie da się usunąć, a zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że jest on małoletni, stosuje się do niego przepisy niniejszego kodeksu dotyczące małoletnich pokrzywdzonych (art. 49b KPK).