Ustawa z 13.1.1996 r. o utrzymaniu i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1454 ze zm.; dalej: CzystGmU) wskazuje, że podmiotem odpowiedzialnym za realizację obowiązku wyposażenia nieruchomości w pojemniki do gromadzenia nieczystości stałych jest właściciel nieruchomości, którym będzie również zarządca zawierający ze wspólnotą mieszkaniową umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania nieruchomością. W konsekwencji, w przypadku niedopełnienia tego obowiązku możliwe jest nałożenie grzywny w oparciu o art. 10 ust. 2 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 CzystGmU bezpośrednio na zarządcę (administratora). Straż Miejska, po potwierdzeniu istnienia stosowanej umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania nieruchomością, może zastosować stosowne sankcje bezpośrednio względem takiego zarządcy.

Ustawodawca w art. 5 ust. 1 pkt 1 CzystGmU zobowiązał właścicieli nieruchomości do wyposażenia nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywania tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. Obowiązek ten może zostać wyłączony, jeśli rada gminy podjęłaby uchwałę przewidującą przejęcie powyższych obowiązków przez gminę jako część usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian za uiszczoną przez właściciela opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Jednocześnie przewidziano sankcję represyjną za zaniechanie realizacji wskazanego obowiązku wskazaną w art. 10 ust. 2 CzystGmU poprzez możliwość nałożenia grzywny w postępowaniu prowadzonym w oparciu o przepisy ustawy z 24.8.2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 475 ze zm.). Przedmiotem analizowane problemu prawnego jest ustalenie podmiotu odpowiedzialnego za realizację wskazanego obowiązku i w konsekwencji ponoszącego również odpowiedzialność wykroczeniową w przypadku niezrealizowania obowiązku dotyczącego nieruchomości tzw. dużej wspólnoty mieszkaniowej, w której

Na potrzeby ustawy w art. 2 ust. 1 pkt 4 wskazano, że za właściciela nieruchomości rozumie się współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością.

orzeczenie
W orzecznictwie kwestia statusu prawnego podmiotu zarządzającego nieruchomością była badana przy okazji badania legitymacji skargowej administratora występującego w imieniu wspólnoty mieszkaniowej, gdzie wskazano, że sformułowanie „osoba sprawująca zarząd majątkiem” to de facto administrator lub zarządca nieruchomości wspólnej (por. wyr. NSA z 1.7.2018 r., II OSK 3272/17).

Pojęcie to zbliżone jest do stosowanego w ustawie pojęcia osoby posiadającej nieruchomość w zarządzenie (art. 2 ust. 1 pkt 1 CzystGmU). Powyższe pozwala zaliczyć administratora, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z 24.6.1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 716 ze zm.; dalej: WłLokU), do pojęcia „właściciela” wyjaśnionego w art. 2 ust. 1 pkt 1 CzystGmU. W konsekwencji taki administrator w przypadku nałożenia w ustawie określonych obowiązków na właściciela nieruchomości jest również podmiotem zobowiązanym do realizacji tych obowiązków.

orzeczenie
Na gruncie orzecznictwa sądowego dotyczącego analizowanej ustawy kwestia powyższa była podejmowana przy okazji ustalenia podmiotu zobowiązanego do złożenia deklaracji oraz wpłacenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zwrócono wtedy uwagę, że w przypadku ustanowienia odrębnej własności lokali w budynku wielolokalowym, to zarządca, któremu właściciele lokali powierzyli zarząd nieruchomością wspólną jest podmiotem zobowiązanym (wyr. WSA we Wrocławiu z 30.1.2015 r., I SA/Wr 2241/14).

Powyższą tezę można rozciągnąć również na obowiązek wskazany w art. 5 ust. 1 pkt 1 CzystGmU i stwierdzić, że podmiotem zobowiązanym do wyposażenia nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywania tych pojemników jest zarządca nieruchomości wspólnej.

orzeczenie
Powyższa kwestia pośrednio była również badana na gruncie zastosowania art. 10 ust. 2 CzystGmU, tj. w postępowaniach wykroczeniowych za brak realizacji obowiązku. M.in. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w wyroku z 22.5.2018 r. (XI W 4461/17) podkreślił, że nie jest możliwe zastosowanie sankcji wykroczeniowej wobec podmiotu, który nie włada nieruchomością, jak też nie jest zarządca nieruchomości w rozumieniu art. 18 WłLokU. Nie można więc zastosować grzywny w stosunku do osoby, która jest wyłącznie pracownikiem zarządcy nieruchomości. Natomiast stosowanie sankcji dopuszczalne jest bezpośrednio względem podmiotu, który zawarł umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania nieruchomością wspólnoty mieszkaniowej (por. wyr. WSA we Wrocławiu z 23.2.2016, VI 3687/15).