Pismo procesowe do Sądu administracyjnego wnoszone drogą elektroniczną

Zgodnie z art. 194 § 3 PostAdmU stanowi, że zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia. Stosownie zaś do treści art. 46 § 1 pkt 4 PostAdmU każde pismo strony powinno zawierać podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Podpisem strony jest podpis w rozumieniu art. 78 KC, który operuje pojęciem własnoręcznego podpisu.

Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.

Podpis

Podpisem jest więc znak ręczny określonej osoby pozwalający, dzięki indywidualnym cechom tego znaku, na jej identyfikację. Dlatego też, w orzecznictwie sądowo-administracyjnym ustalono, że dla skuteczności pisma wnoszonego przez stronę do sądu administracyjnego drogą elektroniczną konieczne jest późniejsze opatrzenie go własnoręcznym podpisem.

Podpis powinien wyrażać co najmniej nazwisko i możliwość identyfikacji składającego poprzez weryfikację elementów najpełniej go indywidualizujących (tj. cech indywidualnych treści podpisu i powtarzalnych w sposobie jego wykonania). Podpis może być skrócony, nie musi być czytelny. Pominięcie niektórych liter w imieniu lub nazwisku, zwłaszcza samej końcówki nazwiska, jest dopuszczalną i często stosowaną praktyką kontraktową, byleby z posługiwania się takim skrótem wynikała dla wszystkich oczywista pewność, że podpisujący chciał się podpisać swoim pełnym nazwiskiem oraz, że uczynił to w sposób stale stosowany przy podpisywaniu dokumentów. Nie ma bowiem bezwzględnego obowiązku podpisywania się pełnym imieniem i nazwiskiem, tj. bez uproszczeń i pominięć niektórych liter (z wyjątkiem podpisu drukowanego).

Tylko taki podpis spełnia bowiem wymagania wynikające z art. 46 § 1 pkt 4 PostAdmU, a pogląd ten zachowuje aktualność mimo nowelizacji DostInfPubU nie zmieniono PostAdmU w taki sposób, aby możliwe było uznanie, iż obok tradycyjnej, pisemnej formy postępowania, można prowadzić takie postępowanie w formie elektronicznej.

Zaznaczyć przy tym należy, że taką elektroniczną formę wyraźnie wprowadzono w postępowaniu administracyjnym, co polegało na odpowiedniej nowelizacji art. 63 KPA . Jednakże przepisy KPA nie mają zastosowania w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w sprawach ze skarg na działanie lub bezczynność organów administracji. Podpis warunkuje, że żądanie pochodzi od osoby określonej jako wnoszącej podanie. Podanie, które nie jest podpisane przez wnoszącego, nie wywołuje żadnych skutków prawnych związanych z jego wniesieniem, przede wszystkim zaś nie daje możliwości jego merytorycznego rozpatrzenia. W takiej sytuacji organ jest obowiązany stosownie do art. 64 § 2 KPA wezwać stronę do jego podpisania.

Nawet jeśli podanie nie spełnia warunków formalnych określonych prawem, to i tak należy uznać, że postępowanie zostało wszczęte. Jeżeli w wyniku wszczęcia postępowania strona nie dochowa terminu do uzupełnienia braków formalnych, wówczas zachodzi podstawa do zakończenia postępowania w formie czynności materialno-technicznej, polegającej na pozostawieniu podania bez rozpoznania. Podanie niespełniające wymogów formalnych wszczyna postępowanie, ponieważ dzięki temu strona ma świadomość, że tej sprawie nadano bieg, a sama sprawa zakończy się jej rozstrzygnięciem.

Ponadto wykładnia systemowa skłania do wniosku, że wezwanie do uzupełnienia braków formalnych uregulowane w KPA, w rozdziale dotyczącym wszczęcia postępowania (Dział II, Rozdział 1), może mieć zastosowanie, gdy postępowanie już się toczy. Odwrotne rozumowanie doprowadziłoby do niedopuszczalnego stanu rzeczy, w którym w toku postępowania administracyjnego nie można byłoby wezwać strony do uzupełnienia braków formalnych, a to skazywałoby stronę postępowania na niekorzystne dla niej zakończenie sprawy administracyjnej.

To wszystko uzasadnia tezę, że mimo nowelizacji art. 2 ust. 3 DostInfPubU (z wyjątkiem rozdziału czwartego – art. 2 ust. 4 DostInfPubU), dla skuteczności pisma wnoszonego przez stronę do sądu administracyjnego drogą elektroniczną konieczne jest późniejsze opatrzenie go własnoręcznym podpisem.

Z uwagi na treść art. 46 PostAdmU nie jest dopuszczalne wniesienie do sądu pisma opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 2 ŚwiadUsłElektU, w tym także za pośrednictwem organu administracji publicznej, za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Zgodnie z treścią art. 64 § 2 KPA, jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. Brak na podaniu wnoszonym w formie elektronicznej bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu (art. 63 § 3a KPA) jest brakiem formalnym, który może być usunięty w trybie art. 64 § 2 KPA, o ile znany jest adres wnoszącego podanie (odwołanie złożone na adres elektroniczny organu powinno być potraktowane jako złożone w „zwykłej” – pisemnej formie). Brak ten można uzupełnić poprzez przesłanie podania przez wnoszącego i opatrzenie go bezpiecznym podpisem elektronicznym, złożenie odwołania w formie pisemnej z własnoręcznym podpisem, bądź też wniesienie go ustnie do protokołu.

Wymogi formalne pisma procesowego

Zgodnie z art. 46 PostAdmU każde pismo strony powinno zawierać:

Pismo strony powinno ponadto zawierać w przypadku:

1) gdy jest pierwszym pismem w sprawie:

2) dalszych pism procesowych – sygnaturę akt.

W przypadku gdy pismo strony jest wnoszone w formie dokumentu elektronicznego, powinno ponadto zawierać adres elektroniczny oraz zostać podpisane przez stronę albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Zasady podpisywania dotyczą także załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego.

Pismo wnoszone w innej formie niż forma dokumentu elektronicznego, zawierające żądanie doręczania pism sądu za pomocą środków komunikacji elektronicznej, powinno zawierać oznaczenie adresu elektronicznego.

Jeżeli pismo, nie zawiera adresu elektronicznego, sąd przyjmuje, że właściwym jest adres elektroniczny, z którego nadano pismo wniesione w formie dokumentu elektronicznego, a gdy wniesiono je w innej formie i zawiera ono żądanie, doręczenie pism przez sąd następuje na adres wskazany pismem zgodnie z § 2 pkt 1 lit. a PostAdmU, przy czym w pierwszym piśmie sąd poucza o warunku podania adresu elektronicznego w żądaniu doręczania pism środkami komunikacji elektronicznej.

Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo lub jego wierzytelny odpis, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który w danej sprawie nie złożył jeszcze tych dokumentów przed sądem.