PIP będzie mogła skontrolować kwalifikowanie pracowników do pracy w szczególnych warunkach

Na skutek znowelizowania od 1.1.2010 r. ustawy z 18.12.2008 r. o emeryturach pomostowych rozszerzony został zakres zadań Państwowej Inspekcji Pracy o kontrolę ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze. W początkowym okresie PIP dokonywała merytorycznej oceny pracy wykonywanej przez pracownika na określonym stanowisku pracy, aby móc ją zakwalifikować jako tę, która wypełnia lub nie wymogi z ustawy o emeryturach pomostowych. Ocena taka była dokonywana bez względu na to, czy stanowisko, na którym pracownik wykonywał swoją pracę znajdowało się w prowadzonym przez pracodawcę wykazie stanowisk pracy, na którym są wykonywane w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze. Jeżeli przeprowadzona kontrola wypadła dla pracownika pozytywnie, to organy PIP wydawały decyzję o nakazaniu pracodawcy umieszczenia tego pracownika w ewidencji, a jeśli była ona negatywna, podejmowano decyzję o odmowie wpisu do ewidencji.

Takie postępowanie PIP w zakresie kontroli ewidencji pracowników było akceptowane w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Zmiana stanowiska sądów

Od 2011 r. jednak stanowisko sądów administracyjnych w tej sprawie zmieniło się. Przykładowo w wyroku z 19.4.2011 r., akt I OSK 1969/10 Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że organy inspekcji pracy nie mają podstaw prawnych do dokonywania wiążących ustaleń i badań w kwestii wykazywania, czy określone stanowisko pracy spełnia wymogi określone w ustawie o emeryturach pomostowych.

Kolejne orzeczenia sądów administracyjnych w tej kwestii są identyczne z tym, jaki zaprezentował NSA we wskazanym wyżej wyroku z 19.4.2011 r. Można więc już mówić o utrwalonej linii orzeczniczej w omawianej sprawie.

Proponowane zmiany

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt zmian w ustawie o emeryturach pomostowych i ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy. Zmiany te mają umożliwić PIP dokonywanie merytorycznej oceny procesu kwalifikowania przez pracodawcę wykonywanych u niego prac jako prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze.

Wejście w życie tych zmian spowoduje, że skarga pracownika do PIP na nieumieszczenie w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze odniesie swój skutek (przez umieszczenie pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze) zarówno wtedy, gdy stanowisko, na którym wykonuje on pracę znajduje się w wykazie, jak i wówczas gdy pracodawca nie umieścił tego stanowiska w wykazie. W tym drugim wypadku PIP nakaże pracodawcy, oprócz uzupełnienia ewidencji, również rozszerzenie wykazu o stanowisko, na którym skarżący pracownik wykonuje określony rodzaj pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Proponowane zmiany przyczynią się także do wzmocnienia ochrony osób ubezpieczonych występujących o ustalenie prawa do emerytury pomostowej. Ustalenie tego prawa zależy przede wszystkim od posiadania przez ubezpieczonego wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Projekt nowelizacji przewiduje również możliwość kontrolowania z urzędu przez PIP ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Omawiany projekt nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy i ustawy o emeryturach pomostowych trafi teraz pod obrady rządu, a następnie do prac w Sejmie.

Źródło: