Resort edukacji zakończył prace nad rozporządzeniem w sprawie organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2017 r. poz. 649; dalej: Rozporządzenie). Rozporządzenie będzie określać szczegółowe zasady organizowania pracy przedszkoli i szkół publicznych, które dotychczas były określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 7.3.2005 r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 52, poz. 466; dalej: StatutPlacR). Z kolei regulacje dotyczące brzmienia statutów ramowych zostały przeniesione bezpośrednio do nowej ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59; dalej: PrOśw). Nowe rozporządzenie ma wejść w życie 1.9.2017 r., lecz już teraz należy uwzględniać jego treść w planowaniu pracy przedszkoli i szkół na rok szkolny 2017/2018.

Zgodnie z art. 307 ust. 2 ustawy z 14.12.2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60; dalej: PWPrOśw) czynności podejmowane na rok szkolny 2017/2018 i następne lata szkolne , dotyczące organizowania i prowadzenia kształcenia, wychowania i opieki w jednostkach organizacyjnych systemu oświaty, oraz realizowania zadań oświatowych w tych latach szkolnych,są podejmowane zgodnie z przepisami PrOśw oraz regulacjami zmienianych:

1) ustawy z 7.9.1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.),

2) ustawy z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1379 ze zm.),

– w brzmieniu nadanym PrOśw, a także zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie tych ustaw, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Ważne
Działania organizacyjne podejmowane przez przedszkole lub szkołę, które będą miały skutek również w nadchodzących latach szkolnych (np. przygotowanie arkusza organizacyjnego) powinny odbywać się już w oparciu o nowe rozporządzenie, chociaż formalnie te jeszcze nie obowiązuje. Nowe rozporządzenie zostało ogłoszone dopiero 27.3.2017 r.

Rozporządzenie w znacznym stopniu powtarza regulacje organizacyjne zamieszczone obecnie w StatutPlacR, ale wprowadza także kilka nowości.

Tworzenie nazwy szkoły i przedszkola

Nowe rozporządzenie wskazuje rozwiązania dotyczące warunków i sposobu używania nazwy przedszkola i szkoły na pieczęciach, tablicach, a także na sztandarach (w przypadku szkół, również na świadectwach i legitymacjach). Możliwe jest zawieranie w nazwie szkoły określeń wskazujących na funkcjonowanie w szkole oddziałów przedszkolnych, specjalnych, integracyjnych, sportowych, mistrzostwa sportowego oraz dwujęzycznych.

W nowym rozporządzeniu doprecyzowano tryb nadawania imienia szkołom i przedszkolom . Wniosek w sprawie nadania imienia powinien uzasadniać wybór imienia, w tym kandydata na patrona szkoły lub przedszkola oraz określać plan działań szkoły lub przedszkola związanych z nadaniem imienia i przewidywany termin uroczystości. Organ prowadzący powinien rozpatrzeć wniosek w terminie 60 dni. Rozporządzenie wskazuje także organy szkoły lub przedszkola uprawnione do złożenia wniosku do organu prowadzącego. Jednocześnie nowe rozporządzenie zawiera przepisy dotyczące uchylenia lub zmiany imienia nadanego szkole lub przedszkolu, przy podejmowaniu takiej inicjatywy trzeba będzie stosować odpowiednio procedurę przewidzianą do nadawania imienia.

Ważne
Rozporządzenie zawiera regulacje pozwalające szkołom, które posiadają patrona (imię), na zachowanie swojego imienia w procedurze przekształcania lub włączania szkół różnych typów, przeprowadzanego w związku z rozpoczynaną od roku szkolnego 2017/2018 reformą systemu oświaty (§ 21 Rozporządzenia). Przepis ten reguluje również przypadki, gdy imię szkoły lub imiona posiadają szkoły funkcjonujące w zespołach szkół.

Organizacja nauczania i opieki

Nowe rozporządzenie precyzuje, że utworzenie oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, oddziału specjalnego, integracyjnego, dwujęzycznego, sportowego, mistrzostwa sportowego oraz oddziału przysposabiającego do pracy nie stanowi przekształcenia, o którym mowa w art. 89 ust. 9 PrOśw. Nowe rozporządzenie precyzuje także przepisy odnoszące się do możliwości tworzenia w szkole i przedszkolu zespołów nauczycieli do realizacji zadań szkoły określonych w statucie .

Ważne
Aktualnie przepisy wskazują wyłącznie, że dyrektor ma możliwość tworzenia zespołów nauczycieli do realizacji zadań szkoły określonych w statucie, a także powoływania ich przewodniczącego.

Nowe przepisy zakładają, że zespół będzie powoływany na czas określony lub nieokreślony i będzie miał możliwość określenia planu pracy oraz zadań do realizacji w danym roku szkolnym.

Rozporządzenie przewiduje, że poszczególne oddziały przedszkolne (nie więcej niż 6) będą mogły zostać zlokalizowane, w uzasadnionych przypadkach, w różnych lokalach położonych na terenie danej miejscowości , jeżeli organ prowadzący zapewni dyrektorowi przedszkola warunku do sprawowania bezpośredniego nadzoru nad tymi oddziałami (§ 11 ust. 2 Rozporządzenia). Należy pamiętać, że lokale te będą musiały spełniać takie same warunki i wymagania, jakie stawiane są przedszkolom.

Nowe rozporządzenie zachowuje dotychczasowe rozwiązania przewidziane w art. 61 OświatU, dotyczące liczebności dzieci i uczniów w oddziale przedszkolnym oraz w klasach I-III szkoły podstawowej – nie będzie mogła przekroczyć 25.

Ważne
Liczba dzieci w oddziale przedszkola integracyjnego i oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnodostępnym oraz liczba uczniów w oddziale szkoły integracyjnej i w oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej wynosić będzie nie więcej niż 20, w tym nie więcej niż 5 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych.

Przepisy § 6 ust. 4-6 Rozporządzenia określają liczbę dzieci i uczniów w oddziale przedszkola specjalnego i oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym, a także w oddziale szkoły specjalnej i oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej. Zrezygnowano ze wskazywania minimalnej liczby dzieci i uczniów w tych oddziałach. Nowa regulacja wskazuje maksymalną liczbę uczniów z różnymi rodzajami niepełnosprawności (nie więcej niż 5 uczniów), którzy będą mogli być w zorganizowanych dla nich łącznych oddziałach szkoły specjalnej i przedszkola specjalnego oraz łącznych oddziałach specjalnych w szkole ogólnodostępnej i przedszkolu ogólnodostępnym.

Ważne
Oddziały przedszkola integracyjnego, specjalnego oraz oddziały integracyjne i specjalne w przedszkolu ogólnodostępnym utworzone przed dniem wejścia w życie Rozporządzenia, zachowają liczbę dzieci w tych oddziałach do czasu zakończenia korzystania przez te dzieci z wychowania przedszkolnego (§ 22 Rozporządzenia). Oddziały szkoły integracyjnej, specjalnej oraz oddziały integracyjne i specjalne w szkole ogólnodostępnej utworzone przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, czyli 1.9.2017 r., zachowają liczbę uczniów w tych oddziałach do czasu zakończenia przez tych uczniów kształcenia na danym etapie edukacyjnym.

Należy zauważyć, że doboru dzieci i uczniów do oddziału integracyjnego będzie dokonywał dyrektor szkoły lub przedszkola z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów, w tym uczniów niepełnosprawnych.

Nowe rozporządzenie przewiduje przeniesienie przepisów dotyczących liczebności oddziałów w przypadku przyjmowania uczniów do klas I-III w trakcie roku szkolnego. W okresie od rozpoczęcia do zakończenia zajęć dydaktycznych, w przypadku przyjęcia z urzędu do oddziału klasy I, II lub III szkoły podstawowej ucznia zamieszkałego w obwodzie szkoły dyrektor szkoły, po poinformowaniu rady oddziałowej, będzie miał obowiązek podzielić dany oddział, jeżeli liczba uczniów zwiększyłaby się ponad 25 . Na wniosek rady oddziałowej oraz po uzyskaniu zgody organu prowadzącego, dyrektor szkoły będzie mógł odstąpić od takiego podziału, zwiększając liczbę uczniów w oddziale, lecz nie więcej niż o 2 . W takiej sytuacji konieczne będzie zatrudnienie asystenta nauczyciela, który będzie wspierał nauczyciela prowadzącego zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, w tym oddziale w ciągu całego etapu edukacyjnego.

Nowe rozporządzenie reguluje także formy organizacji obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Zgodnie z § 13 Rozporządzenia, w szkole obowiązkowe zajęcia edukacyjne są organizowane w oddziałach, w grupie oddziałowej, grupie międzyoddziałowej, grupie międzyklasowej lub grupie międzyszkolnej, zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 7.2.2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla szkół publicznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 204). Doprecyzowano również rozwiązania dotyczące organizacji zajęć edukacyjnych w klasach łączonych szkoły podstawowej . Zgodnie z § 13 ust. 2 Rozporządzenia, jeżeli w szkole podstawowej jest organizowane nauczanie w klasach łączonych, to:

1) obowiązkowe zajęcia edukacyjne w klasie I, z wyjątkiem edukacji muzycznej, edukacji plastycznej i wychowania fizycznego, prowadzi się bez łączenia tych klas z innymi klasami;

2) w klasach II i III co najmniej połowę wymiaru godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, z wyjątkiem edukacji muzycznej, edukacji plastycznej i wychowania fizycznego, prowadzi się bez łączenia tych klas z innymi klasami;

3) w klasach IV-VII co najmniej połowę wymiaru godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, z wyjątkiem muzyki, plastyki i wychowania fizycznego, prowadzi się bez łączenia tych klas z innymi klasami;

4) obowiązkowe zajęcia edukacyjne w klasie VIII, z wyjątkiem wychowania fizycznego, prowadzi się bez łączenia tych klas z innymi klasami.

Ważne
W szkole podstawowej specjalnej i oddziale specjalnym zorganizowanym w szkole podstawowej ogólnodostępnej dopuszcza się organizację nauczania w klasach łączonych na wszystkich obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, zachowując zasadę niełączenia klas z różnych etapów edukacyjnych.

Nowe rozporządzenie określa także czas trwania zajęć edukacyjnych oraz zajęć rewalidacyjnych . Godzina lekcyjna trwa 45 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć edukacyjnych w czasie nie krótszym niż 30 i nie dłuższym niż 60 minut, zachowując ogólny tygodniowy czas trwania zajęć edukacyjnych ustalony w tygodniowym rozkładzie zajęć. Czas trwania poszczególnych zajęć edukacyjnych w klasach I-III szkoły podstawowej ustala nauczyciel prowadzący te zajęcia, zachowując ogólny tygodniowy czas trwania zajęć. Godzina zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych trwa 60 minut, jednak w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie tych zajęć w czasie krótszym niż 60 minut, zachowując ustalony dla ucznia łączny czas tych zajęć w okresie tygodniowym.

Czas trwania zajęć w przedszkolach pozostał niezmieniony. Godzina prowadzonych przez nauczyciela zajęć nauczania, wychowania i opieki w przedszkolu trwa 60 minut. W dalszym ciągu czas prowadzonych w przedszkolu zajęć powinien być dostosowany do możliwości rozwojowych dzieci, z tym że czas prowadzonych w przedszkolu zajęć religii, zajęć z języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej lub języka regionalnego i zajęć rewalidacyjnych powinien wynosić:

1) z dziećmi w wieku 3-4 lat, około 15 minut,

2) z dziećmi w wieku 5-6 lat, około 30 minut.

Ważne
W zakresie liczby uczniów, którzy mogą pozostawać pod opieką jednego nauczyciela na zajęciach świetlicowych w szkole podstawowej Rozporządzenie wskazuje, że liczba uczniów nie może być większa niż 25.

W przypadku szkół ogólnodostępnych i integracyjnych oraz szkół ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi liczba uczniów niepełnosprawnych na zajęciach świetlicowych pozostających pod opieką jednego nauczyciela wynosi nie więcej, niż 5. W przypadku szkół specjalnych oraz szkół ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi liczba uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym na zajęciach świetlicowych pozostających pod opieką jednego nauczyciela odpowiada liczbie uczniów, która może znaleźć się w oddziale, zgodnie z zasadami określonymi w § 6 ust. 5 i 6 Rozporządzenia.

Nowością jest wprowadzenie regulacji określających minimalny standard pobytu uczniów w internatach organizowanych prze publiczne szkoły . Liczba uczniów w grupie wychowawczej w internacie wynosi ma nie więcej, niż 30 uczniów w szkole podstawowej i 35 uczniów w szkole ponadpodstawowej, z tym że:

1) liczba uczniów w grupie wychowawczej obejmującej wyłącznie uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym odpowiada liczbie uczniów w oddziale szkoły specjalnej lub w oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej, określonej w § 6 ust. 5 i 6 Rozporządzenia;

2) liczba uczniów w grupie wychowawczej w internacie, obejmującej także uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym wynosi nie więcej niż 25, w tym nie więcej niż 5 uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Rozporządzenie określa również zadania internatu oraz standardy dotyczące pobytu uczniów w internacie i sprawowania nad nimi opieki. Rozporządzenie rozgranicza tygodniowy wymiar zajęć opiekuńczych i wychowawczych z jedną grupą wychowawczą w szkole podstawowej, na co najmniej 70 godzin oraz ponadpodstawowej, na co najmniej 49 godzin. Wprowadzona została także możliwość działania w internacie zespołu ds. okresowej oceny sytuacji uczniów. W internacie będzie możliwe również zatrudnienie, za zgodą organu prowadzącego szkołę, opiekuna nocnego, który ma zapewnić opiekę uczniom w porze nocnej.

W § 16 Rozporządzenia określa się zasady tworzenia i funkcjonowania w szkołach podstawowych oddziałów przysposabiających do pracy. Oddziały będzie można tworzyć dla uczniów, którzy ukończyli 15 rok życia i nie rokują ukończenia szkoły podstawowej w normalnym trybie oraz którzy:

1) otrzymali promocję do klasy VII szkoły podstawowej, albo

2) nie otrzymali promocji do klasy VIII szkoły podstawowej.

Ważne
Dyrektor szkoły podstawowej, za zgodą rodziców, przyjmuje ucznia do oddziału przysposabiającego do pracy, uwzględniając opinię wydaną przez lekarza oraz opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, z której wynika zasadność nauki przez ucznia w oddziale przysposabiającym do pracy.

Sporządzanie arkuszy organizacyjnych

Istotna część przepisów Rozporządzenia dotyczy procedury opracowania przez publiczne przedszkola i szkoły arkuszy organizacyjnych . Arkusz, zaopiniowany przez zakładowe organizacje związkowe, powinien zostać przekazany przez dyrektora, w terminie do 21 kwietnia danego roku organowi prowadzącemu szkołę lub przedszkole.

Ważne
Opinia związków zawodowych powinna wpłynąć w terminie 10 dni od dnia otrzymania arkusza organizacji szkoły lub przedszkola, nie później niż do 19 kwietnia danego roku.

Następnie organ prowadzący, po uzyskaniu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, zatwierdza arkusz organizacji szkoły lub przedszkola w terminie do 29 maja danego roku. Opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny powinna zostać wydana w terminie 10 dni, od dnia otrzymania arkusza organizacji szkoły lub przedszkola, nie później niż do 20 maja danego roku. Rozporządzenie przewiduje także procedurę wprowadzania zmian do zatwierdzonego już arkusza. Nowością jest określenie treści, jaka powinna znaleźć się w arkuszu organizacyjnym. Arkusz organizacji przedszkola powinien określać w szczególności:

1) liczbę oddziałów;

2) liczbę dzieci w poszczególnych oddziałach;

3) tygodniowy wymiar zajęć religii, zajęć języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej lub języka regionalnego, o ile takie zajęcia są w przedszkolu prowadzone;

4) czas pracy przedszkola oraz poszczególnych oddziałów;

5) liczbę pracowników ogółem, w tym pracowników zajmujących stanowiska kierownicze;

6) liczbę nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, wraz z informacją o ich stopniu awansu zawodowego i kwalifikacjach oraz liczbę godzin zajęć prowadzonych przez poszczególnych nauczycieli;

7) liczbę pracowników administracji i obsługi, w tym pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, oraz etatów przeliczeniowych;

8) ogólną liczbę godzin pracy finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący przedszkole, w tym liczbę godzin zajęć edukacyjnych i opiekuńczych, zajęć rewalidacyjnych, zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz innych zajęć wspomagających proces kształcenia, realizowanych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę i innych nauczycieli.

Natomiast arkusz organizacji szkoły powinien określać w szczególności:

1) liczbę oddziałów poszczególnych klas;

2) liczbę uczniów w poszczególnych oddziałach;

3) dla poszczególnych oddziałów:

a) tygodniowy, a w przypadku szkoły dla dorosłych prowadzącej zajęcia w formie zaocznej – semestralny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w tym godzin zajęć prowadzonych w grupach,

b) tygodniowy wymiar godzin zajęć: religii, etyki, wychowania do życia w rodzinie, języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej lub języka regionalnego i nauki własnej historii i kultury, nauki geografii państwa, z którego obszarem kulturowym utożsamia się mniejszość narodowa, sportowych w oddziałach i szkołach sportowych oraz w oddziałach i szkołach mistrzostwa sportowego, o ile takie zajęcia są w szkole prowadzone,

c) tygodniowy wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych,

d) wymiar godzin zajęć z zakresu doradztwa zawodowego,

e) wymiar i przeznaczenie godzin, które organ prowadzący szkołę może dodatkowo przyznać w danym roku szkolnym na realizację zajęć edukacyjnych, w szczególności dodatkowych zajęć edukacyjnych, zajęć z języka migowego, lub na zwiększenie liczby godzin wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych,

f) tygodniowy, a w przypadku szkoły dla dorosłych prowadzącej zajęcia w formie zaocznej – semestralny wymiar i przeznaczenie godzin do dyspozycji dyrektora szkoły;

4) liczbę pracowników ogółem, w tym pracowników zajmujących stanowiska kierownicze;

5) liczbę nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, wraz z informacją o ich stopniu awansu zawodowego i kwalifikacjach oraz liczbę godzin zajęć prowadzonych przez poszczególnych nauczycieli;

6) liczbę pracowników administracji i obsługi, w tym pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, oraz etatów przeliczeniowych;

7) ogólną liczbę godzin pracy finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący szkołę, w tym liczbę godzin zajęć edukacyjnych i opiekuńczych, zajęć rewalidacyjnych, zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz innych zajęć wspomagających proces kształcenia, realizowanych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę i innych nauczycieli;

8) liczbę godzin zajęć świetlicowych oraz zajęć opiekuńczych i wychowawczych w internacie;

9) liczbę godzin pracy biblioteki szkolnej.