Analizując wskazane naruszenie warto w pierwszej kolejności przypomnieć o stosownych regulacjach prawnych PodLokU. I tak, możliwość wprowadzania zwolnień podatkowych przez radę gminy ma normatywną podstawę w przepisie art. 7 ust. 3 PodLokU, gdzie postanowiono, że rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1 oraz w art. 10 ust. 1 ZmStrefyEkonU03.
Z punktu widzenia podanego zapytania kluczowe znaczenie ma jednak regulacja prawna zawarta w art. 6 ust. 9 pkt 1 PodLokU, z którego wynika, że osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, a także jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe są obowiązane: składać, w terminie do dnia 31 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.
Na kanwie tej ostatniej regulacji prawnej warto wspomnieć o stanowisku zawartym w wyroku NSA z 25.11.2020 r. (II FSK 1484/20). Tamże zaś postanowiono, że: To do podatnika należy obowiązek wskazania gruntów podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych i zapłata podatku w obliczonej przez siebie wysokości bez wezwania, jak również wykazanie gruntów zwolnionych z opodatkowania. Nie istnieje podstawa prawna, na podstawie której organ podatkowy z urzędu zobowiązany byłby badać, czy podatnikowi przysługuje być może jakieś zwolnienie z podatku i prowadzić postępowanie dowodowe w celu ustalenia, czy zaistniały przesłanki do zwolnienia z podatku. W konsekwencji nie jest uprawnione stanowisko, jakoby organ podatkowy ustalając stan faktyczny sprawy winien uwzględnić zwolnienie podatkowe z urzędu.
Regionalna izba obrachunkowa uznała, że wskazane zaniechania organu podatkowego naruszają przepis art. 274a § 1 OrdPU. Przepis ten wskazuje, że organ podatkowy może zażądać złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn niezłożenia deklaracji lub sprawozdania finansowego lub wezwać do ich złożenia, jeżeli nie zostały złożone mimo takiego obowiązku.
Jak więc wynika z tej ostatniej regulacji prawnej, ustawodawca wprost przewidział sytuację, w której organ podatkowy powinien wezwać podatnika do złożenia deklaracji podatkowej, nie różnicując czy chodzi o deklaracje związane z wysokością podatku, czy zwolnieniem spod tej daniny. Finalnie, organ kontroli nakazał gminie: Przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), w szczególności w zakresie wzywania podatników, którzy pomimo obowiązku nie złożyli deklaracji, do ich złożenia, stosownie do art. 274a § 1 ustawy.
Podsumowując, wskazane ustalenia pokontrolne regionalnej izby obrachunkowej są uzasadnione. Również podmioty zwolnione z podatku na podstawie uchwały rady gminy powinny składać deklaracje podatkowe, zaś w braku dopełnienia tego wymogu, organ podatkowy jako wójt gminy powinien podjąć czynności wobec podatników ukierunkowanych na wzywanie do złożenia wspomnianych deklaracji podatkowych przewidujących zwolnienia od podatku.