Przy leasingu finansowym moment powstania obowiązku podatkowego w VAT ma miejsce z chwilą wydania towaru i podatek płatny jest jednorazowo przy wydaniu towaru. Uznanie leasingu finansowego jako dostawy towaru wynika z brzmienia art. 7 ust. 1 pkt 2 w zw. z ust. 9 VATU. Zakwalifikowanie leasingu jako finansowy bądź operacyjny wpływa bezpośrednio na określenie obowiązku podatkowego w VAT według przepisów krajowych.

Regulacje dyrektywy 2006/112/WE

Podział na leasing operacyjny traktowany jako usługa oraz leasing finansowy traktowany jako odpłata dostawa towarów nie ma pełnego potwierdzenia w dyrektywie 2006/112/WE. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 lit. b tej dyrektywy, dostawą towarów jest również faktyczne przekazanie towaru zgodnie z umową najmu towarów na czas określony lub sprzedaży towaru na warunkach odroczonej płatności, która zawiera klauzulę o przeniesieniu własności w następstwie normalnych zdarzeń, nie później niż z chwilą zapłaty ostatniej raty. Taka konstrukcja przepisu powoduje, że aby określić co będzie dostawą towaru, a co świadczeniem usługi, konieczna jest każdorazowa analiza zawartej umowy. Konieczność przeprowadzenia takiej analizy potwierdził TS UE w wyroku z 4.10.2017 r. w sprawie Mercedes-Benz Financial Services UK (sygn. C-164/16), w którym wskazał jakie zasady pozwalają odróżnić towar i usługę w przypadku leasingu.

Wyrok TSUE

Trybunał stwierdził w ww. wyroku, że: „Wyrażenie „umowa najmu […], która zawiera klauzulę o przeniesieniu własności w następstwie normalnych zdarzeń nie później niż z chwilą zapłaty ostatniej raty”, użyte w art. 14 ust. 2 lit. b dyrektywy Rady 2006/112/WE, należy interpretować w ten sposób, że znajduje ono zastosowanie do umowy wzorcowej najmu z opcją wykupu, jeżeli z warunków finansowych umowy można wywnioskować, że skorzystanie z opcji jawi się jako jedyny gospodarczo racjonalny wybór, którego leasingobiorca może dokonać w odpowiednim czasie, jeżeli umowa została do końca wykonana, czego zbadanie należy do sądu krajowego”.

W ocenie Trybunału przepis art. 14 ust. 2 lit. b dyrektywy Rady 2006/112/WE należy rozumieć jako oznaczający, że umowa, na mocy której następuje wydanie rzeczy, zawiera wyraźną klauzulę dotyczącą przeniesienia własności tej rzeczy przez leasingodawcę na leasingobiorcę. Ponadto, że z postanowień umowy – ocenianych obiektywnie w chwili podpisania umowy – musi wyraźnie wynikać, iż przeniesienie własności na leasingobiorcę następuję automatycznie w przypadku zwykłego wykonania umowy aż do jej zakończenia. Trybunał za kluczowe uznał zatem niejednoznaczne kryteria ekonomiczne. Z wyroku wynika, że jako dostawa towarów powinna być traktowana umowa leasingu, w której dochodzi do wykupu jej przedmiotu, przy czym dotyczy to również sytuacji, gdy umowa leasingu zawiera możliwość wykupu, ale skorzystanie z tej opcji jest racjonalne ekonomicznie.

Skutki wyroku TSUE

Tak rozumienie przepisów dyrektywy 2006/112/WE, na które wskazał Trybunał, nie można pogodzić z obecnym brzmieniem przepisów krajowych. Zatem kryteria rozróżnienia leasingu przyjęte w VATU są sprzeczne z przyjętymi w tej dyrektywie. Na dziś nie powoduje to jednak konieczności dokonywania zmiany rozliczeń zawartych umów leasingu, bowiem organy podatkowe nie mogą kwestionować rozliczeń podatnika, który postępował zgodnie z przepisami krajowymi. Ponadto, nie ma powodów aby stosować zasady rozliczeń przedstawione w orzeczeniu TSUE, do czasu dokonania zmian w tym zakresie w VATU. Choć na razie nie ma projektu zmian przepisów krajowych, nie można uznać sprawy za zamkniętą i należy się w przyszłości spodziewać dostosowania przepisów krajowych w tym zakresie. Wprowadzenie tych dostosowawczych regulacji spowoduje zasadnicze zmiany w rozliczaniu leasingu.