W podanym piśmie zwrócono w pierwszej kolejności uwagę na ogólne regulacje prawne FinPubU, a dotyczące zaciągania zobowiązań. Odwołano się do art. 89 i art. 90 FinPubU. Z pierwszego z artykułów wynika, że:

1. Jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:

1) pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

3) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;

4) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Z kolei, z przywołanego art. 90 FinPubU m.in. wynika, że:

2. Zaciągnięcie lub wyemitowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego zobowiązania z tytułu:

1) kredytu lub pożyczki na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 i art. 90,

2) innego niż wymienione w pkt 1, zaliczanego do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2,

3) emisji papierów wartościowych na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 i art. 90

– wymaga uzyskania przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania.

W kontekście poruszonej problematyki na szczególną zaś uwagę zasługuje art. 243 ust. 3b FinPubU, który dał możliwość JST spłaty istniejącego zadłużenia poprzez zaciągnięcie nowego długu, którego koszty są niższe – przy czym przy zaciąganiu tego zobowiązania nie stosuje się tzw. ograniczenia z ust. 1 ww. art. 243, czyli wskaźnika spłaty zadłużenia. 

Dla przypomnienia z ww. art. 243 ust. 3b pkt 1 FinPubU wynika, że:
Ograniczenia określonego w ust. 1 nie stosuje się także do następującej wyłącznie w roku budżetowym, na który uchwalono budżet, wcześniejszej spłaty zobowiązań, która przypadałaby po roku budżetowym, na który uchwalono budżet:

1) środkami pochodzącymi z nowego zobowiązania, jeżeli obniża to łączny koszt obsługi długu w całym okresie spłaty;

(…).

Z punktu widzenia ww. możliwości zaciągania zobowiązań niejako na specjalnych korzystnych dla JST warunkach istotne jest jednak to – jak wskazano we wspomnianym na wstępie piśmie RIO w Olsztynie – że JST jest obowiązana uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania. Warto jednak zaznaczyć, że wprost powinność uzyskania tej opinii nie wynika z ww. regulacji ustawowych. O ile jednak uzna się, że zaciągnięcie nowego zobowiązania ma służyć spłacie wcześniej zaciągniętych zobowiązań, to powinności uzyskania opinii można doszukać się w korelacji ww. przepisów art. 89 ust. 1 pkt  3 w zw. z art. 90 ust. 2 pkt 1 FinPubU. W praktyce przykładem takiej opinii jest najnowsza opinia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z 15.7.2021 r. (Nr 183/p213/O/I/21) – bip.rio.gdansk.rio.gov.pl. Co ciekawe, podstawą prawną owej opinii były m.in. ww. regulacje prawne art. 89 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 243 ust. 3b pkt 1 FinPubU. 

Podsumowując, z podanego na wstępie pisma RIO Olsztyn i wskazanej opinii RIO w Gdańsku wnioskować należy, że JST musi uzyskiwać opinie RIO również w sprawie możliwości zaciągania tych zobowiązań, które w założeniu mają obniżyć koszty obsługi zadłużenia już wcześniej zaciągniętego.  

Źródło: https://rioolsztyn.bip.net.pl