Na stronie internetowej Sejmu ukazał się rządowy projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (druk nr 2654). Na mocy podanego aktu prawnego wprowadzono różne rozwiązania związane z nowym rokiem budżetowym. Wśród wielu rozwiązań znalazły mechanizmy prawne m.in. zmieniające sposób podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego oraz sposób naliczania i podziału dotacji celowych. W powyższym zakresie na uwagę zasługują dwie projektowane jednostki redakcyjne, tj. art. 35 i art. 36.

Z art. 35 wynika, że:

W roku 2023, przy podziale części oświatowej subwencji ogólniej dla jednostek samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 28 ust. 5 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, nie uwzględnia się dzieci i uczniów będących obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583, z późn. zm.).

Zgodnie zaś z art. 36:

W roku 2023 przy naliczaniu i podziale dotacji, o której mowa w art. 53 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1930 i 2445 oraz z 2022 r. poz. 1116, 1692 i 1730), nie uwzględnia się uczniów będących obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, objętych wychowaniem przedszkolnym do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą 6 lat.

W ww. art. 35 nawiązano do art. 28 ust. 5 DochSamTerytU, gdzie m.in. mowa, że po odliczeniu rezerwy, o której mowa w ust. 2, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania dzieli część oświatową subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, biorąc pod uwagę zakres realizowanych przez te jednostki zadań oświatowych, z wyłączeniem zadań związanych z:

1) dowozem uczniów;

2) zapewnieniem kształcenia, wychowania i opieki uczniom, którzy kończą 5 lat lub mniej w roku bazowym, w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych formach wychowania przedszkolnego, niezwiązanych z:

a) wychowaniem i kształceniem specjalnym,

b) zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi,

c) zatrudnieniem nauczycieli, o których mowa w art. 42d ust. 1 KartaNauczU, w łącznej liczbie etatów nauczycieli, o której mowa w art. 42d ust. 3 KartaNauczU,

d) finansowaniem świadczenia na start, o którym mowa w art. 53a KartaNauczU.

Z kolei, ww. art. 36 nawiązuje do art. 53 FinZadOśwU, gdzie postanowiono, że na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego uczniów objętych wychowaniem przedszkolnym do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą 6 lat, jednostka samorządu terytorialnego otrzymuje dotację celową z budżetu państwa, która może być wykorzystana wyłącznie na dofinansowanie wydatków bieżących związanych z realizacją tych zadań.

Warto poznać także motywy, którymi kierowali się autorzy ww. rozwiązań. I tak, w uzasadnieniu projektu ww. ustawy podano, że w celu uniknięcia podwójnego finansowania uczniów będących obywatelami Ukrainy z Funduszu Pomocy oraz ze środków pochodzących:
1) z części oświatowej subwencji ogólnej w 2023 r., proponuje się wprowadzenie przepisu (art. 35) wyłączającego finansowanie wyżej wymienionej grupy uczniów w ramach części oświatowej subwencji ogólnej, podlegającej podziałowi algorytmicznemu;
2) z dotacji celowej na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego, proponuje się wprowadzenie przepisu (art. 36) wyłączającego finansowanie wyżej wymienionej grupy uczniów ze środków pochodzących z dotacji celowej.

Podsumowując, projektowane regulacje prawne należy uznać za uzasadnione. Nie ma bowiem uzasadnionych podstaw, aby na dzieci pochodzenia ukraińskiego przekazywać środki subwencyjne, czy też dotacyjne, w kwotach podwójnie wyższych niż na dzieci pochodzenia polskiego. Mechanizm ten jest także wyznacznikiem zasady racjonalności wydatkowania środków publicznych i gospodarności.

Źródło: Sejm