W Dzienniku Urzędowym Monitor Polski ukazały się w dniu 8 lipca br. dwa obwieszczenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 lipca br:
1) w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (poz. 673);
2) w sprawie wysokości odsetek ustawowych (poz. 674).
Jeśli chodzi o pierwsze z ww. odsetek, to najnowsza ich wysokość poczynając od 9.6.2022 r. wynosi 11,50% w stosunku rocznym z poziomu 10,75%, natomiast drugi rodzaj odsetek to ich wysokość od ww. daty wynosi 9,5% w stosunku rocznym, czyli wzrost z poziomu 8,75%.
Wskazane przepisy obligują jednostki samorządu terytorialnego do stosowania odsetek na wskazanej, nowej wysokości.
Jednostki te nie mają bowiem swobody w zakresie dochodzenia odsetek, a powinność. Wynika to z art. 42 ust. 5 FinPubU, gdzie postanowiono, że jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.
Jeśli zaś chodzi o należności cywilnoprawne, to chodzi m.in. o te wymienione w GospNierU, gdzie postanowiono, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.
Zatem, m.in. jednostki samorządu terytorialnego, w tym gminy, są zobligowane nie tylko do dochodzenia tzw. należności głównych, np. z tytułu czynszu najmu, czy dzierżawy, ale również należności ubocznych z tych tytułów, czyli np. odsetek.
Zaniechania w tym zakresie będą stanowić zarówno naruszenie ww. regulacji prawnych FinPubU, jak również mogą nawet skutkować odpowiedzialnością w trybie dyscypliny finansów publicznych. Jak bowiem postanowiono w art. 5 DyscypFinPubU, z którego m.in. wynika, że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;
2) niepobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia.
Podsumowując, wskazane obwieszczenia w sprawie odsetek ustawowych są istotnymi regulacjami prawnymi z punktu widzenia gospodarki finansowej JST. Jednostki te muszą bowiem uwzględnić nową wysokość tych odsetek w codziennym wykonywaniu zadań.