W dniu 21.2.2020 r. weszła w życie ustawa z 13.2.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2020, potocznie nazywana ustawą okołobudżetową. Jej artykułem 46 dodany został do ustawy z 4.3.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przepis art. 5i o brzmieniu „W 2020 r. przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, o którym mowa w art. 5 ust. 2, należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2018 r. ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 5 ust. 7.”. Wynika z tego, że w 2020 r. podstawa odpisu na fundusz socjalny wynosi 4134,02 zł (obwieszczenie Prezesa GUS z 19.2.2019 r., MP z 2019 r., poz. 201).

Z czego wynika podstawa naliczania i stawka odpisu na fundusz socjalny?

„Coroczny odpis podstawowy” to środki pieniężne naliczone w wysokości wskazanej w art. 5 ustawy z 4.3.1994 r., tj. 37,5%, 50%, 5–7% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w poprzednim roku lub w drugiej połowie roku poprzedniego, odpowiednio na pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach, na pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych oraz na pracownika młodocianego.

Podstawą wymiaru procentowych wskaźników odpisu podstawowego na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z drugiego półrocza stanowiło kwotę wyższą. Wysokość tego wynagrodzenia ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” nie później niż do 20 lutego każdego roku (art. 5 ust. 7 ustawy). Od roku 2012, ze względu na kryzys gospodarczy, naliczenia odpisu na zfśs regulowane było przez nowelizację ustawy z 4.3.1994 r. w jej art. 5a–5i.

Podstawa naliczania i stawka odpisu podstawowego na zfśs w latach 2011–2016

Rok

Podstawa naliczania odpisu

Stawka odpisu podstawowego

Podstawa prawna: ustawa z 4.3.1994 r.

2011–2016

przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2010 r. (2917,14 zł)

1093,93 zł

art. 5a–5e

2017

przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2010 r. (3161,77 zł)

1185,66 zł

art. 5f ustawy

2018

art. 5g ustawy

2019

I–VII

przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2013 r. (3278,14 zł)

1229,30 zł

art. 5h ustawy

VIII–XII

przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2014 r. (3389,90 zł)

1271,21 zł

2020

przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2018 r. (4134,02 zł)

1550,26 zł

art. 5i ustawy

Ważne
Od roku 2017 stawka odpisu podstawowego na fundusz socjalny jest stopniowo odmrażana, a w bieżącym roku jej wzrost jest bardzo wysoki. W 2020 r. w stosunku do 2019 r. podstawa naliczania wzrosła o 744,12 zł, a stawka odpisu podstawowego o 279,05 zł (wzrost o ponad 21%).

Co ciekawe, Senat wniósł poprawkę zmierzającą do całkowitego odmrożenia odpisu na zfśs, czyli naliczania podstawy z przeciętnego wynagrodzenia za 2019 r., jednak Sejm pozostawił podstawę naliczania zgodnie z projektem, a więc na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z 2018 r.

Odpis podstawowy i zwiększenia odpisu na fundusz socjalny w roku 2020

Odpis obowiązkowy

Na jednego zatrudnionego

% podstawy wymiaru

Kwota

Pracownika

37,5

1550,26 zł

Pracownika wykonującego prace w szczególnie uciążliwych warunkach lub w szczególnym charakterze

50

2067,01 zł

Pracownika młodocianego

1. rok nauki

5

206,70 zł

2. rok nauki

6

248,04 zł

3. rok nauki

7

289,38 zł

Odpis nieobowiązkowy

Na jednego zatrudnionego

% podstawy wymiaru

Kwota

W stosunku do pracownika, wobec którego orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności

dodatkowo 6,25

dodatkowo 258,38 zł

Na każdego emeryta i rencistę, nad którym pracodawca sprawuje opiekę

6,25

258,38 zł

Do kiedy pracodawca ma obowiązek przekazać środki na rachunek funduszu?

Środki w postaci corocznego odpisu podstawowego pracodawca ma obowiązek przekazać na odrębny rachunek bankowy funduszu w terminach wskazanych w art. 6 ust. 2 ustawy, tj. do 31 maja danego roku 75% równowartości odpisu, do 30 września – pozostałe 25% równowartości odpisu.

Od kiedy obowiązują przepisy?

Ustawa z 13.2.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2020 weszła w życie 21.2.2020 r. z mocą od dnia 1.1.2020 r.