Przyczyny wprowadzenia zmian
Minister Finansów wystąpił z wnioskiem o derogację dla Polski na podstawie art. 395 dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L z 2006r. Nr 347,str.1.). 17.12.2013 r. podpisana została decyzja wykonawcza Rady Unii Europejskiej na mocy której Polska otrzymała upoważnienie do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Tym samym Polska uzyskała zgodę na wprowadzenie gruntownych zmian w sposobie odliczania podatku naliczonego od zakupu samochodów osobowych oraz aut innych niż osobowe o masie całkowitej do 3,5 tony, a także wydatków na ich eksploatację i zakup paliwa.
7.2.2014 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r., poz. 312) nowelizując w ten sposób ustawę o VAT w zakresie dotyczącym zmiany prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków dotyczących samochodów osobowych. Większość proponowanych zmian wejdzie w życie 1.4.2014 r., z wyjątkiem przepisów związanych z uchyleniem obowiązku uzyskiwania zaświadczenia dla potrzeb rejestracji pojazdów sprowadzanych z innych państw członkowskich Unii Europejskiej, których termin wejścia w życie został określony na 1.1.2015 r.
Zgodnie z nowelą od 1.4.2014 r. od samochodów osobowych do 3,5 tony, wykorzystywanych w celach służbowych i prywatnych, będzie można odliczyć 50% VAT, zaś od aut używanych wyłącznie do działalności gospodarczej 100% podatku. W praktyce oznacza to, że wysokość odliczenia będzie zależała od sposobu użytkowania pojazdu.
100% odliczenia
Pełne odliczenie VAT będzie przysługiwało tylko w wypadku wydatków związanych z pojazdami wykorzystywanymi przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej.
Na gruncie ustawy zmieniającej przez pojazdy samochodowe uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej rozumie się pojazdy, które spełniają następujące warunki:
- sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, lub
- konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
Podatnik, który zamierza skorzystać z pełnego odliczenia, musi wywiązać się z rygorystycznych obowiązków związanych z tym odliczeniem. Należy bowiem pamiętać, że podatnik będzie w takiej sytuacji zobowiązany do zgłoszenia w urzędzie skarbowym informacji o tych pojazdach, a także będzie zobowiązany do prowadzenia szczegółowej ewidencji ich przebiegu. Zgłoszenia należy dokonać w terminie 7 dni od dnia, kiedy poniesiony zostanie pierwszy wydatek (bez względu na to, czy będzie to zakup paliwa, rata leasingowa, czy serwis). Ewidencja przebiegu pojazdu prowadzona jest od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia takiego wykorzystywania. W ustawie nowelizującej przewidziano, że niezłożenie informacji we wskazanym terminie skutkować ma odpowiedzialnością karno-skarbową podatnika, jeśli jednocześnie doszło do nieprawidłowego odliczenia podatku. Ponadto przewidziano nowe regulacje dotyczące systemu korekt w wypadku zmiany przeznaczenia pojazdu. Zniesiony zostanie obowiązek uzyskania zaświadczenia z urzędu skarbowego dla potrzeb rejestracji pojazdów sprowadzanych z innych państw UE, co oznacza w konsekwencji zniesienie opłaty skarbowej od takich zaświadczeń.
Podatnicy powinni zapamiętać także, że wydatkami nieobjętymi ograniczeniu przy odliczaniu VAT są opłaty wynikające z umów najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych umów o podobnym charakterze, których przedmiotem jest używanie samochodów uprawniających do pełnego odliczenia VAT, ale jedynie do 1.4.2014 r. W tym przypadku warunkiem zachowania prawa do odliczenia w dotychczasowym zakresie jest zawarcie umowy oraz wydanie pojazdu przed zmianą przepisów oraz zarejestrowanie umowy u naczelnika urzędu skarbowego w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie tych przepisów (tj. do 30.4.2014 r.)
50% odliczenia
Ustawodawca wprowadza ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego w odniesieniu do wszystkich wydatków (np. zakupu paliw do napędu, czy innych wydatków eksploatacyjnych), dotyczących pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, wykorzystywanych zarówno do celów gospodarczych i prywatnych. Zgodnie z wprowadzoną do ustawy o VAT definicją, chodzi tutaj wyłącznie o pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym, o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Zatem, w przypadku wydatków dotyczących pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, kwotę podatku naliczonego stanowi 50% podatku związanego z ich nabyciem oraz wszystkimi innymi wydatkami dotyczącymi ich używania, eksploatacji oraz napraw, z zastrzeżeniem odrębnych regulacji dotyczących paliwa. Tym samym ograniczenia nie będą dotyczyły pojazdów, których dopuszczalna masa całkowita przekracza ww. wielkość. Na gruncie wprowadzanej zmiany przyjęto, że każdy taki pojazd, służy co do zasady użytkowi mieszanemu, a zatem wszystkie wydatki z nim związane podlegają odliczeniu w 50%, z pewnymi wyjątkami. Proponowana konstrukcja ograniczenia do 50% odliczenia podatku do pojazdów wykorzystywanych do użytku mieszanego powiązana będzie z wyłączeniem konieczności opodatkowania ich użytku prywatnego.