Odbieranie bioodpadów przy jednoczesnym deklarowaniu ich kompostowania

Problem przedstawiony w pytaniu sprowadza się do potrzeby ustalenia czy dobrowolny odzysk bioodpadów prowadzony na terenie nieruchomości, na której powstały i w związku z tym korzystanie z przyznanego przez gminę zwolnienia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, pozwala gminie na całkowite odstąpienie od ich odbierania z terenu nieruchomości (np. odpadów niepodatnych na rozkład w warunkach przydomowego kompostowania lub sezonowych nadwyżek przekraczających pojemność kompostownika).

Obowiązkiem gminy jest zapewnienie selektywnego zbierania odpadów komunalnych obejmującego m.in. bioodpady (art. 3 ust. 2 pkt 5 CzystGmU) oraz ich przyjmowanie w dostępnych dla wszystkich mieszkańców gminy punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych (dalej: PSZOK) (art. 3 ust. 2 pkt 6 CzystGmU), przy czym jeżeli w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina w całości zapewnia odbieranie tych odpadów z miejsc ich wytwarzania (z terenu nieruchomości) to może nie zapewniać ich przyjmowania przez PSZOK (art. 3 ust. 2c CzystGmU). Tylko obieranie od właścicieli nieruchomości bioodpadów w całej ilości zwalnia gminę z obowiązku ich przyjmowania przez PSZOK.

Zgodnie z art. 4 ust. 2a pkt. 4 CzystGmU, gmina może określić wymagania dotyczące kompostowania bioodpadów stanowiących odpady komunalne w kompostownikach przydomowych na terenie nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi oraz zwolnić właścicieli takich nieruchomości, w całości lub w części, z obowiązku posiadania pojemnika lub worka na te odpady. Od podejścia gminy w zakresie zwolnienia właściciela nieruchomości z obowiązku posiadania pojemnika lub worka na bioodpady (w całości lub w części) zależy, czy mimo prowadzonego przez właściciela kompostowania odpadów, będą one również w części odbierane z terenu nieruchomości.

Gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (art. 6c ust. 1 CzystGmU) a właściciele nieruchomości są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h CzystGmU).

Zgodnie z art. 6r ust. 2d CzystGmU, w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina zapewnia właścicielom nieruchomości pozbywanie się wszystkich rodzajów odpadów komunalnych, przy czym rozumie się przez to odbieranie odpadów z terenu nieruchomości (pierwsza forma pozbywania się odpadów), przyjmowanie odpadów przez PSZOK (druga forma) oraz zapewnianie przyjmowania tych odpadów przez gminę w inny sposób (trzecia forma niedookreślona, w przypadku bioodpadów praktycznie niestosowana). Szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi rada gminy określa w drodze uchwały (art. 6r ust. 3 CzystGmU). Zgodnie z art. 6r ust. 3a CzystGmU w przedmiotowej uchwale, dopuszcza się ograniczenie ilości zużytych opon, odpadów wielkogabarytowych oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych, stanowiących odpady komunalne, odbieranych lub przyjmowanych przez PSZOK od właścicieli nieruchomości w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W świetle przywołanych przepisów gmina nie ma możliwości ograniczenia ilości bioodpadów, których właściciel nieruchomości zamierza się pozbyć. Jest więc zobowiązana do stworzenia warunków do pozbywania się nieodgraniczonej ilości bioodpadów wytworzonych przez właścicieli nieruchomości. Kompostowanie odpadów przez właściciela nieruchomości nie zwalnia gminy z tego obowiązku. Przy częściowym zwolnieniu właściciela nieruchomości z obowiązku posiadania pojemnika lub worka na bioodpady, powinny być one nadal odbierana od właściciela nieruchomości zgodnie z potrzebami (nadwyżka nad pojemnością kompostownika, odpady niepodatne na rozkład w warunkach przydomowego kompostownika). Jeśli natomiast zwolnienie z obowiązku posiadania pojemnika lub worka na bioodpady będzie zwolnieniem „w całości”, to właściciel nieruchomości ma prawo przekazać bioodpady do PSZOK a gmina nie ma obowiązku ich odbierania z terenu nieruchomości. Odzysk bioodpadów na terenie nieruchomości na drodze ich kompostowania nie pozbawia właściciela nieruchomości do skorzystania z prawa do pozbywania się ich z terenu nieruchomości w przynajmniej jeden z przewidzianych prawem sposobów pozbywania się odpadów.

Rada gminy, w drodze uchwały, zwalnia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych (art. 6k ust. 4a CzystGmU).

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6m ust. 1 CzystGmU właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, która to deklaracja zawiera dane niezbędne do określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6m ust. 1a CzystGmU). W zakresie danych, które mogą być wymagane do podania w przedmiotowej deklaracji znajdują się informacje dotyczące posiadania kompostownika przydomowego i kompostowania w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne (art. 6m ust. 1b pkt 7 CzystGmU).

Złożenie, wyżej wymienionej informacji ma swoje konsekwencje i podlega weryfikacji. W razie stwierdzenia, że właściciel nieruchomości, który ją złożył:

1) nie posiada kompostownika przydomowego lub

2) nie kompostuje bioodpadów stanowiących odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, lub

3) uniemożliwia wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, lub upoważnionej przez niego osobie dokonanie oględzin nieruchomości, w celu weryfikacji zgodności tej informacji ze stanem faktycznym

– wójt, burmistrz lub prezydent miasta stwierdza, w drodze decyzji, utratę prawa do przyznanego zwolnienia (art. 6k ust. 4b CzystGmU). Tylko na ww. przesłankach może opierać się utrata prawa do zwolnienia z części opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.