Od 1 stycznie 2022 r. ułatwienia w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników

Z motywów, jakimi kierowali się autorzy ustawy wynika, że celem wprowadzenia nowych przepisów było zwiększenia dochodów w gospodarstwach rolnych, upowszechniania produktów lokalnych, skracania i dywersyfikacji kanałów dystrybucji poprzez tworzenie miejsc bezpośredniej sprzedaży dla spożywczych produktów lokalnych. W praktyce ww. ustawa wprowadza ułatwienia w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników na wyznaczonych miejscach.

Ustawa wprowadziła definicję rolnika, odsyłając w tym zakresie do UbRolIndU, oraz domownika, rozumianego jako osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 15 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Z punktu widzenia gminy, istotne zapisy tej ustawy związane są z obowiązkiem wyznaczenia dla ww. osób miejsc do prowadzenia handlu w piątki i soboty. Ma to nastąpić w formie uchwały rady gminy. Ustawodawca dodatkowo wskazał, że wyznaczając miejsce, o którym mowa w ust. 1, rada gminy bierze pod uwagę w szczególności dogodną komunikację, bliską lokalizację z centrum danej gminy lub miasta lub bliską lokalizację miejsc atrakcyjnych turystycznie (art. 3). Natomiast przedmiotem handlu na wyznaczonych miejscach, o których mowa w art. 3 ust. 1, mogą być tylko produkty rolne lub spożywcze oraz wyroby rękodzieła wytworzone w gospodarstwie rolnym.

Z powyższego wynika więc, że to organ stanowiący zadecyduje m.in. o miejscu prowadzenia handlu przez ww. grupy społeczne. W praktyce będzie to oznaczało konieczność stworzenia pewnych warunków organizacyjnych na terenie gminnym (samorządowym). Warto zauważyć, ze ustawodawca nie stwarza większych ograniczeń w zakresie usytuowania ww. miejsc do handlu. Możliwe więc, że w wielokroć będą to po prostu miejsca dotychczasowych targowisk. W każdym bądź razie, ustawodawca wprost nałożył obowiązek na gminy w tym zakresie, więc będą musiały temu sprostać i udostępnić stosowne nieruchomości na potrzebę jego realizacji. 

Ubocznie warto dodać, że z tego obowiązku gmina nie może się uchylić, a ewentualne zaniechania mogą nawet skutkować interwencją zainteresowanych (rolników/ich rodzin) w formie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Na uwagę zasługuje w tym zakresie art. 101a SamGminU gdzie podano, że „przepisy art. 101 stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich”. Z przytoczonego art. 101 wynika z kolei, że każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

Podsumowując, nowa ustawa wprowadza znaczne ułatwienia w handlu dla rolników/ich domowników. Realizacja postanowień ustawy wymagać będzie jednak zaangażowania gminy, która będzie musiała znaleźć dla ww. osób miejsce na prowadzenie handlu. Miejsce to będzie z zasady nieruchomością samorządową, a być może nawet dotychczasowym targowiskiem.