W Dz.U z 2022 r. pod poz. 202 opublikowano ustawę z 26.1.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu (dalej: SzczegRozwOdbGazU). Zmiany wprowadzono przede wszystkim do PrEnerg. Zmieniono pkt 2 w art. 62b ust. 1 PrEnerg, który w poprzednim brzmieniu stanowił, że taryfy ustalane dla odbiorców paliw gazowych w gospodarstwach domowych, które stosuje się do 31.12.2023 r. – przez przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na obrót paliwami gazowymi lub na obrót gazem ziemnym z zagranicą podlegają zatwierdzeniu przez Prezesa URE (dalej: ochronne taryfy na gaz).
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu znacznie rozszerzają grono podmiotów, które skorzystają z ochronnych taryf na gaz. Obecnie taryfy takie (które stosuje się do 31.12.2023 r.) ustala się dla odbiorców paliw gazowych z czterech grup. Po pierwsze, w gospodarstwach domowych. Po drugie, będących wspólnotami mieszkaniowymi albo spółdzielniami mieszkaniowymi.
Po trzecie, innych niż wspólnoty mieszkaniowe lub spółdzielnie mieszkaniowe, które z mocy ustawy, umowy lub innego tytułu prawnego są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia paliwa gazowego w lokalach mieszkalnych na potrzeby zużycia przez gospodarstwa domowe, w lokalach podmiotów wymienionych w czwartej grupie, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby określone w tym przepisie lub do lokalnej produkcji ciepła zużywanego w gospodarstwach domowych znajdujących się w budynkach wielolokalowych lub w lokalach tych podmiotów, pod warunkiem złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 62ba PrEnerg.
Po czwarte,o ile złożą oświadczenie, o którym mowa w art. 62bb PrEnerg, będących:
- podmiotami udzielającymi świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby udzielania tych świadczeń;
- jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej w rozumieniu art. 6 pkt 5 PomSpołU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby świadczenia pomocy społecznej;
- noclegowniami i ogrzewalniami, o których mowa w art. 48a ust. 3 i 4 ustawy z PomSpołU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w rozumieniu art. 2 ust. 3 WspRodzU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- podmiotami systemu oświaty, o których mowa w art. 2 Prawa oświatowego, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- podmiotami tworzącymi system szkolnictwa wyższego i nauki, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1–7 PrSzkolWyżN, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- podmiotami prowadzącymi żłobki i kluby dziecięce, a także dziennymi opiekunami, o których mowa w OpDzieciU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, o których mowa w SumWyznU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby działalności niegospodarczej;
- podmiotami prowadzącymi działalność kulturalną w rozumieniu art. 1 ust. 1 DziałKultU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby tej działalności;
- podmiotami prowadzącymi działalność archiwalną, o której mowa w art. 22 NarZasArchU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby tej działalności;
- ochotniczymi strażami pożarnymi w rozumieniu art. 1 ust. 1 OSPU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby realizacji zadań określonych w tej ustawie;
- placówkami zapewniającymi całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o których mowa w art. 67 i art. 69 PomSpołU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- rodzinnymi domami pomocy, o których mowa w art. 52 PomSpołU, oraz mieszkaniami chronionymi, o których mowa w art. 53 PomSpołU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- centrami integracji społecznej, o których mowa w art. 3 ZatrSocjU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- klubami integracji społecznej, o których mowa w art. 18 ZatrSocjU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- warsztatami terapii zajęciowej, o których mowa w art. 10a ust. 1 RehZawU, oraz zakładami aktywności zawodowej, o których mowa w art. 29 ust. 1 RehZawU, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności;
- organizacjami pozarządowymi w rozumieniu art. 3 ust. 2 PożPubWolontU oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby działalności pożytku publicznego;
- spółdzielniami socjalnymi w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności.
Odbiorcy, o których mowa wyżej (poza gospodarstwami domowymi) przed zawarciem ze sprzedawcą paliw gazowych umowy sprzedaży paliwa gazowego lub umowy kompleksowej składają temu sprzedawcy oświadczenie. Wzory takich oświadczeń określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 28.1.2022 r. w sprawie wzorów oświadczeń składanych przez odbiorców paliw gazowych o przeznaczeniu paliwa gazowego w celu skorzystania ze szczególnych rozwiązań w związku z sytuacją na rynku gazu (Dz.U. z 2022 r. poz. 212).
Zgodnie z art. 62bc PrEnerg, oświadczenia składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści:
Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art. 233 § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny.
Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Kto nie dopełnia obowiązku złożenia oświadczenia w imieniu i na rzecz wspólnot mieszkaniowych albo spółdzielni mieszkaniowych, podlega karze grzywny od 500 do 50 000 zł (art. 62be PrEnerg).
W przypadku zatwierdzenia przez Prezesa URE taryfy skalkulowanej przez przedsiębiorstwo energetyczne na podstawie części kosztów uzasadnionych zakupu paliwa gazowego planowanych do poniesienia w okresie obowiązywania taryfy, podmiotowi uprawionemu przysługuje z tego tytułu rekompensata ustalana na zasadach określonych w art. 62h–62j PrEnerg.
Z przepisów przejściowych zawartych w art. 9 SzczegRozwOdbGazU wynika zaś, że:
- odbiorca będący wspólnotą mieszkaniową lub spółdzielnią mieszkaniową składa po raz pierwszy oświadczenie sprzedawcy paliw gazowych, który 29.1.2022 r., na mocy umowy sprzedaży paliwa gazowego lub umowy kompleksowej dostarcza paliwo gazowe temu odbiorcy, w ciągu 45 dni od dnia wejścia w SzczegRozwOdbGazU, czyli do 15.3.2022 r.;
- odbiorcy, o których mowa w art. 62b ust. 1 pkt 2 lit. c oraz d PrEnerg, składają po raz pierwszy oświadczenia sprzedawcy paliw gazowych, który 29.1.2022 r., na mocy umowy sprzedaży paliwa gazowego lub umowy kompleksowej dostarcza paliwo gazowe tym odbiorcom, także do 15.3.2022 r.;
- niezłożenie przez odbiorców, o których mowa w art. 62b ust. 1 pkt 2 lit. c oraz d PrEnerg oświadczeń w tym terminie sprzedawcę paliw gazowych do niestosowania wobec tych odbiorców ochronnej taryfy na gaz;
- złożenie tych oświadczeń po upływie tego terminu zobowiązuje sprzedawcę paliw gazowych do stosowania wobec tych odbiorców ochronnej taryfy na gaz ze skutkiem od dnia następującego po dniu złożenia oświadczenia;
- sprzedawca paliw gazowych dokonuje rozliczeń ze wszystkim wymienionymi wyżej odbiorcami (poza gospodarstwami domowymi), oraz Zarządcą Rozliczeń S.A. na podstawie oświadczeń;
- nadanie oświadczenia w formie przesyłki poleconej w polskiej placówce pocztowej operatora pocztowego w rozumieniu Prawa pocztowego lub w placówce podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terenie UE jest równoznaczne ze złożeniem go sprzedawcy paliw gazowych;
- złożenie oświadczenia przez odbiorców, o których mowa w art. 62b ust. 1 pkt 2 lit. b oraz c PrEnerg, przed 29.1.2022 r. nie zwalnia z obowiązku złożenia oświadczenia wprowadzonego przepisami SzczegRozwOdbGazU.