Artykuł 124 GospNierU jest formą dokonania wywłaszczenia właściciela, użytkownika wieczystego nieruchomości.
Zgodnie z jego brzmieniem starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzanie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
W praktyce jego stosowania pojawiły się wątpliwości, czy teren, na którym jest położona nieruchomość objęta wnioskiem jest w całości przeznaczony na realizację celów publicznych, czy też zapis o dopuszczalności realizacji celu publicznego musi dotyczyć konkretnej nieruchomości. W planowaniu przestrzennym bowiem może się zdarzać, że w obszarze objętym jednym zapisem mogą występować enklawy lub też przemienność różnych zapisów.
W tym zakresie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18.12.2020, I OSK 2479/20, który stwierdził, że w art. 124 GospNierU w zdaniu drugim jednoznacznie wskazuje, że ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Niewątpliwie, z powołanego przepisu wynika, że aby plan miejscowy stwarzał podstawę do zastosowania omawianej instytucji musi on dopuszczać realizację celu publicznego i określać jej lokalizację. Organ rozstrzygający sprawę opartą o art. 124 ust. 1 GospNierU zobowiązany jest więc dokonać oceny rozwiązań przyjętych przez lokalnego prawodawcę. Co prawda, w orzecznictwie oraz w doktrynie wskazuje się na dopuszczalność wydawania decyzji wskazanych w art. 124 ust. 1 GospNierU na podstawie zapisów wprawdzie przewidujących infrastrukturę na określonym terenie, jednakże nie określających precyzyjnie ich przebiegu, podkreślając jednocześnie, iż im bardziej ogólne postanowienie planu miejscowego w zakresie dopuszczalności inwestycji o charakterze publicznym, tym większy margines swobody dla starosty w toku postępowania z art. 124 GospNierU. Tym niemniej nie oznacza to, że organ orzekając w omawianym trybie zwolniony jest od prowadzenia postępowania dowodowego, wyjaśniającego.
Szczególny rodzaj wywłaszczenia przez ograniczenie sprzeciwia się takiej interpretacji, która pozwalałaby niejako a priori przyjmować zgodność zamierzonej inwestycji z postanowieniami planistycznymi, bez potrzeby wyjaśnienia powyższego w oparciu o analizę konkretnych rozwiązań planu miejscowego dotyczących konkretnej nieruchomości.
* Pola wymagane
Zasady przetwarzania danych osobowych: Administratorem danych osobowych jest Wydawnictwo C.H.Beck sp. z o.o., Warszawa, ul. Bonifraterska 17, kontakt: daneosobowe[at]beck.pl. Dane przetwarzamy w celu marketingu własnych produktów i usług, w celach wskazanych w treści zgód, jeśli były wyrażane, w celu realizacji obowiązków prawnych, oraz w celach statystycznych. W sytuacjach przewidzianych prawem, przysługują Ci prawa do: dostępu do swoich danych, otrzymania ich kopii, sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia, cofnięcia zgody oraz wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych. Pełne informacje w Polityce prywatności.