Przepisy CzystGmU dają kompetencje radzie gminy do uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, który jest aktem prawa miejscowego. Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące wielu aspektów, w tym wymienione w art. 4 ust. 1 i 2 CzystGmU.

Jak wyżej wskazano kompetencja rady gminy do wprowadzenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy wynika wprost z CzystGmU. Na kanwie tego upoważnienia są wprowadzane w ramach wspomnianych regulaminów również zapisy nielegalne. Przykładem takiego zapisu, który został zakwestionowany przez organ nadzoru (wojewodę), jest zapis nakładający obowiązek na właścicieli ustawiania pojemników na odpady w specjalnym miejscu przed nieruchomością np. na chodniku, aby podmiot odbierający odpady nie wkraczał na posesję. Wojewoda Opolski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 28.7.2021 r. (PN.III.4131.1.59.2021.AP) stwierdził nieważność tego typu zapisów, jako sprzecznych z art. 4 ust. 1 i 2 CzystGmU. Dla przypomnienia z tych regulacji wynika m.in., że:

1. Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, zwany dalej „regulaminem”; regulamin jest aktem prawa miejscowego.

2. Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:

1) wymagań w zakresie: 

a) selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych obejmującego co najmniej: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz bioodpady, 

b) selektywnego zbierania odpadów komunalnych prowadzonego przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób umożliwiający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, które zapewniają przyjmowanie co najmniej odpadów komunalnych

(….).

Orzecznictwo

Wojewoda zauważył, że nakazując właścicielowi nieruchomości wystawienie pojemników na odpady w miejscu zapewniającym dojazd uprawnionego podmiotu, rada gminy powinna mieć na uwadze, że kwestia ta powinna być przedmiotem umowy dotyczącej wywozu odpadów komunalnych (por. np. wyrok WSA w Kielcach z 27.7.2015 r., II SA/Ke 576/15). 

Jednocześnie zwrócono uwagę na fakt, że podmiot odbierający odpady komunalne nie musi wcale dojeżdżać do miejsca stałego usytuowania pojemników, gdy możliwie jest przemieszczenie samego pojemnika. Podano również: Zatem kto i w jaki sposób (np. właściciel czy pracownik podmiotu odbierającego odpady) będzie to robił powinno być przedmiotem indywidualnych ustaleń pomiędzy zainteresowanymi stronami z uwzględnieniem specyfiki   konkretnego przypadku, a nie jednostronnie narzucane w akcie prawa miejscowego jakim jest regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie.

Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę na fakt, że kwestia dojazdu do miejsca gromadzenia odpadów pozostaje domeną PrBud i zdaniem organu nadzoru, nie podlega regulacji na mocy delegacji ustawowej zawartej w art. 4 CzystGmU.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru w sprawie zapisów regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach jest uzasadnione. Regulamin ten nie może obligować właścicieli do wystawiania pojemników w celu dogodnego odbioru odpadów z danej nieruchomości. W tym zakresie zapisy regulaminu powinny być zastąpione indywidualnymi ustaleniami pomiędzy właścicielem posesji (który wytwarza odpady) a podmiotem odbierającym odpady/gminą zlecającą podmiotowi odbiór.