W ocenie autora odpowiedzi, zaproponowany sposób ukształtowania obowiązku wykonania nasadzeń zastępczych nie jest zgodny z przepisami ustawy z 16.4.2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1614 ze zm.; dalej: OchrPrzyrU).

Stosownie do przepisu art. 83b ust. 1 pkt 9 lit. a) OchrPrzyrU, wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu zawiera projekt planu nasadzeń zastępczych, rozumianych jako posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów, stanowiących kompensację przyrodniczą za usuwane drzewa i krzewy w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy z 27.4.2001 r. ‒ Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1396 ze zm.) ‒ jeżeli są planowane, wykonany w formie rysunku, mapy lub projektu zagospodarowania działki lub terenu, oraz informację o liczbie, gatunku lub odmianie drzew lub krzewów oraz miejscu i planowanym terminie ich wykonania.

Zgodnie z przepisem art. 83c ust. 4 OchrPrzyrU, organ, wydając zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu uzależnione od wykonania nasadzeń zastępczych, bierze pod uwagę w szczególności dostępność miejsc do nasadzeń zastępczych oraz następujące cechy usuwanego drzewa lub krzewu:

1) wartość przyrodniczą, w tym rozmiar drzewa lub powierzchnię krzewów oraz funkcje, jakie pełnią w ekosystemie;

2) wartość kulturową;

3) walory krajobrazowe;

4) lokalizację.

Stosownie do przepisu art. 83d ust. 2 OchrPrzyrU, w przypadku uzależnienia wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu od wykonania nasadzeń zastępczych, zezwolenie to określa dodatkowo:

1) miejsce nasadzeń;

2) liczbę drzew lub wielkość powierzchni krzewów;

3) minimalny obwód pni drzew na wysokości 100 cm lub minimalny wiek krzewów;

4) gatunek lub odmianę drzew lub krzewów;

5) termin wykonania nasadzeń;

6) termin złożenia informacji o wykonaniu nasadzeń.

Zgodnie z przepisem art. 83d ust. 4 OchrPrzyrU, w przypadku uzależnienia wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu od wykonania nasadzeń zastępczych bądź od przesadzenia tego drzewa lub krzewu, zezwolenie to może określać dodatkowo warunki techniczne sadzenia lub przesadzenia drzewa lub krzewu.

Z przepisu art. 83b ust. 1 pkt 9 lit. a) OchrPrzyrU wynika, że pod pojęciem nasadzeń zastępczych należy rozumieć posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów, stanowiących kompensację przyrodniczą za usuwane drzewa i krzewy.

Ustawa wiąże opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu z gatunkiem (rodzajem) drzew i ich rozmiarem, a w przypadku krzewów z ich powierzchnią oraz gatunkiem (rodzajem). Porównanie opłat ujętych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 3.7.2017 r. w sprawie wysokości stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów (Dz.U. z 2017 r. poz. 1330) jednoznacznie pokazuje, że ustawodawca uznaje drzewa za cenniejsze przyrodniczo.

Ważne

Analiza przytoczonych przepisów nie wskazuje na możliwość wykonania nasadzeń zastępczych poprzez wykonanie nasadzeń krzewów w miejsce usuniętych drzew. Przepis art. 83b ust. 1 pkt 9 lit. a) OchrPrzyrU operuje bowiem różnymi sposobami określenia wymiaru usuwania drzew i krzewów (odpowiednio liczba i powierzchnia), brak jest przy tym sposobu „przeliczenia” wartości przyrodniczej drzew na wartość przyrodniczą krzewów (lub odwrotnie). Odmienne są również parametry określane dla nasadzeń w przypadku drzew i krzewów (minimalny obwód pni drzew na wysokości 100 cm lub minimalny wiek krzewów).

Zaproponowany w pytaniu sposób wykonania zasadzeń następczych zapewne doprowadziłby również do obniżenia wartości przyrodniczej zadrzewień w wyniku realizacji zezwolenia (por. art. 83b ust. 1 pkt 9 lit. a) OchrPrzyrU, który wskazuje, że liczba/powierzchnia nasadzonych drzew lub krzewów ma być nie mniejsza od liczby/powierzchni usuniętych).

Marginalnie wskazać należy, że przedmiotem niniejszej odpowiedzi nie jest ocena prawidłowości kwalifikacji grabu pospolitego jako krzewu. Ewentualne uznanie grabu pospolitego za drzewo diametralnie zmieniłoby wymiar zadanego pytania i odpowiedzi, której przy takim założeniu należałoby udzielić. Zdaniem autora, żywopłot może być ukształtowany również z drzew, a nie tylko z krzewów. Autor nie jest jednak specjalistą z zakresu dendrologii, stąd odpowiedź przygotowano dla postawionego stanu faktycznego, przyjmując założenie pytającego, że proponowana do nasadzeń zastępczych roślina jest krzewem, a nie drzewem.