Przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego wymagają aby zasady wynajmowania lokali zawierały elementy obligatoryjne, w tym:

– określenie wysokości dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającej stosowanie obniżek czynszu,

– warunki dokonywania zamiany lokali pomiędzy najemcami lokali należących do zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach.

W kontekście podanego problematyki przytoczyć warto w pierwszej kolejności art. 21 ust. 1 pkt 2 OchrLokU, z którego m.in. wynika, że rada gminy uchwala zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy. Z kolei, w ust. 3 ustawodawca doprecyzował, że zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy powinny określać w szczególności:

1) wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w najem lub podnajem lokalu na czas nieoznaczony i najem socjalny lokalu oraz wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą stosowanie obniżek czynszu;

2) warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy;

3) kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i umowy najmu socjalnego lokalu;

4) warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących do tego zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach;

5) tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i najem socjalny lokali oraz sposób poddania tych spraw kontroli społecznej;

6) zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w lokalu opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po śmierci najemcy;

6a) warunki, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób niepełnosprawnych, z uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności;

6b) zasady przeznaczania lokali na realizację zadań, o których mowa w art. 4 ust. 2b.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Podkarpackiego z 25.3.2022 r. (PN-II.4131.2.77.2022; https://edziennik.rzeszow.uw.gov.pl). W rozstrzygnięciu tym organ nadzoru wskazał w szczególności, że: (…) zawarte w przytoczonym wyżej przepisie ustawy sformułowanie „powinny określać w szczególności” oznacza, że uchwała rady gminy powinna regulować wszystkie wskazane w art.21 ust.3 zagadnienia, a ponadto rada może zamieścić w uchwale jeszcze inne, dodatkowe regulacje związane z najmem. Pominięcie przez radę któregoś z obligatoryjnych elementów uchwały skutkuje natomiast brakiem pełnej realizacji upoważnienia ustawowego i ma istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem podjętego aktu. Rada gminy obowiązana jest bowiem przestrzegać zakresu upoważnienia, udzielonego jej przez ustawę. Niewyczerpanie zakresu przedmiotowego przekazanego przez ustawodawcę do uregulowania w drodze uchwały, skutkuje istotnym naruszeniem prawa.

Jednocześnie zaznaczono, że rada miejska nie wypełniła delegacji ustawowej, bowiem nie określiła m.in..:

– wysokości dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającej stosowanie obniżek czynszu,

– warunków dokonywania zamiany lokali pomiędzy najemcami lokali należących do zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może zaniechać regulowania w uchwale w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego – podstawowych elementów, które narzuca ustawodawca.