Punktem wyjścia dla przyjęcia ww. obwieszczenia był zaś art. 262a § 2 OrdPU, z którego wynika, że:

Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w porozumieniu z Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego, ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do dnia 15 sierpnia danego roku, kwotę, o której mowa w § 1, zaokrąglając ją do pełnych setek złotych (z pominięciem dziesiątek złotych). 

Wskazana regulacja odnosi się zaś do art. 262 § 1 OrdPU. Z tego artykułu wynika zaś, że:

Strona, pełnomocnik strony, świadek lub biegły, którzy mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego:

1) nie stawili się osobiście bez uzasadnionej przyczyny, mimo że byli do tego zobowiązani, lub

2) bezzasadnie odmówili lub nie dokonali w terminie wyznaczonym w wezwaniu złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin, przedłożenia tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej lub udziału w innej czynności, lub

2a) bezzasadnie odmówili okazania lub nie przedstawili w wyznaczonym terminie dokumentów, których obowiązek posiadania wynika z przepisów prawa, ksiąg podatkowych, dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach, lub

3) bez zezwolenia tego organu opuścili miejsce przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem,

– mogą zostać ukarani karą porządkową do 2800 zł. 

Generalnie rzecz ujmując, wskazana regulacja art. 262 OrdPU penalizuje utrudnianie przez podatnika prowadzenie postępowania podatkowego. 

Natomiast na mocy wspomnianego obwieszczenia ustalono, że wysokość ww. kwoty porządkowej stanowić będzie w 2022 r. – kwotę 3000,00 zł.

W orzecznictwie sądowym wypracowanym na kanwie ww. regulacji prawnej akcentuje się zaś, że jej celem jest zdyscyplinowanie uczestników postępowania podatkowego w drodze nałożenia kary porządkowej, by przebiegało ono bez zakłóceń i kończyło się w przewidzianym prawem terminie. Z treści art. 262 OrdPU wynika, że zastosowanie przez organ podatkowy kary porządkowej uzależnione jest od wystąpienia dwóch przesłanek. Pierwszą z nich jest prawidłowe wezwanie wymienionych w przepisie podmiotów do określonego zachowania, a drugą bezzasadna odmowa zachowania określonego w tym przepisie, np. złożenia wyjaśnień, zeznań, okazania przedmiotu oględzin, bądź okazania lub przedstawienia w wyznaczonym terminie ksiąg rachunkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z 11.5.2021 r., I SA/Bd 141/21).

Jest to informacja istotna m.in. dla jednostek samorządu terytorialnego, a przede wszystkim gmin, które mogą stosować wspomnianą karę porządkową w stosunku do podatników lokalnych podatków, w tym podatku od nieruchomości.

Wydaje się, że z punktu widzenia wójta gminy, jako organu podatkowego, wzrost kwotowy wspomnianej kary jest zjawiskiem pozytywnym. Warto bowiem mieć na uwadze fakt, że kara ta ma charakter przede wszystkim przymuszający, zaś charakter sankcyjny (rozumiany jako odpłata za niewykonanie wezwania) jedynie uzupełnia wspomniany, zasadniczy charakter i cel kary porządkowej, jakim jest przymuszenie strony, pełnomocnika strony, świadka, czy biegłego do wykonania nałożonego obowiązku procesowego. Wymierzenie kary porządkowej ma zatem zasadniczo na celu usprawnienie postępowania jako pewnego procesu, w znaczeniu technicznym, a nie nałożenie sankcji za określone zachowanie.

W każdym bądź razie, z punktu widzenia organu podatkowego, jakim jest wójt gminy, wskazane obwieszczenie ma istotne znaczenie praktyczne, bowiem wpływa ma metodykę postępowania w sprawach podatkowych, w tym dotyczących podatku od nieruchomości, podatku od środków transportowych, czy innych lokalnych danin podatkowych.