Dnia 16.5.2021 r. wejdą w życie zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie danych przekazywanych w zgłoszeniu do ubezpieczeń. Zmiany zostały uchwalone w 2020 r. w jednej z ustaw covidowych, ale w tym przypadku ustawodawca przewidział aż 12 miesięczne vacatio legis, co oznacza, że dopiero w najbliższych dniach ustawa zacznie obowiązywać, a pracodawcy będą mieli nowy obowiązek.

Zmiany w formularzu zgłoszeniowym ZUS ZUA i ZUS ZZA

Zmiany dotyczą obowiązku wykazywania w formularzach zgłoszeniowych informacji o wykonywanym przez ubezpieczonego zawodzie. Zgodnie z nowym brzmieniem formularza ZUS ZUA i ZUS ZZA będą one zawierały 6-cyfrowy kod zawodu, który będzie obowiązkowy do wypełnienia przy zgłoszeniu nowych pracowników i zleceniobiorców do ubezpieczenia. Zmiana polega na dodaniu nowych pól w tych formularzach.

Kod wykonywanego przez pracownika zawodu musi być zgodny z klasyfikacją zawodów określoną przepisami rozporządzenia MPiPS z 7.8.2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania.

Zmianie ulegną wzory formularzy, które pracodawcy przekazują do ZUS, czyli ZUS ZUA i ZUS ZZA.

  • W formularzu ZUS ZUA – zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej – uaktywnione zostanie pole 01 „Kod wykonywanego zawodu” w bloku X.
  • W formularzu ZUS ZZA – zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych w bloku V zostanie dodane pole 02 – „Kod wykonywanego zawodu” oraz zmieni się opis bloku V na: Kod tytułu ubezpieczenia i kod wykonywanego zawodu.

Uzasadnienie wprowadzanej zmiany

ZUS zapowiada, że wprowadzona zmiana ma na celu prowadzenie statystyk związanych z tym w jakich zawodach pracownicy najczęściej chorują, a także w jakich regionach kraju dominują w zwiększonej ilości zwolnienia lekarskie. W uzasadnieniu do ustawy wskazano, że wykonywany zawód jest informacją niezbędną w prowadzonych badaniach statystycznych, w tym przykładowo w:

  • analizie przyczyn absencji chorobowej – w zależności od wykonywanego zawodu,
  • analizie orzekanego stopnia niezdolności do pracy – w korelacji z wiekiem i wykonywanym zawodem,
  • ocenie poziomu wysokości świadczeń – w korelacji z zawodem,
  • w prognozowaniu lub szacowaniu skutków finansowych zmian ustaw z zakresu ubezpieczeń społecznych polegających m.in. na włączaniu/wyłączaniu wybranych grup zawodów,
  • wprowadzaniu zmian ustawowych tylko dla wybranej grupy zawodowej,
  • przeprowadzeniu bilansu wpływów składek do FUS i wydatków na świadczenia dla wybranych grup zawodowych. 

Potrzeba pozyskiwania przez ZUS danych dotyczących wykonywanego przez ubezpieczonego zawodu wynika także z coraz liczniejszych przypadków zgłaszania zapotrzebowania na dane statystyczne w powiązaniu z informacją o wykonywanym zawodzie przez ministerstwa, w tym przez resort pracy oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także przez Główny Urząd Statystyczny, instytuty naukowo-badawcze oraz uczelnie.

Ważne

Informacja o wykonywanym zawodzie jest kluczowa przy prowadzeniu monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, analiz czy prognoz dotyczących rynku pracy i przemian struktury społecznej w Polsce.