Nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej niepełnosprawnych

Ustawa z 28.11.2014 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1873) obowiązuje od początku bieżącego roku. Nowelizacja ma na celu dostosowanie polskiego prawa do rozporządzenia z 17.6.2014 r. Komisji (UE) nr 651 z 2014 r.

Rozporządzenie to dopuszcza pomoc na rekompensatę dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych. Jednocześnie nie zawęża kręgu osób niepełnosprawnych, w związku z zatrudnieniem których pracodawca może otrzymać pomoc publiczną. Tymczasem przed nowelizacją polskie przepisy o pomocy publicznej na ponoszenie dodatkowych kosztów w związku z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych przewidywały możliwości zwrotu kosztów dotyczących bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy oraz pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów. Jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.

W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne:

Przez pomoc publiczną w tym przypadku będziemy rozumieli zwrot kosztów:

Nowelizacja ustawy, w ślad za rozporządzeniem Komisji, uchyla jeden z dwóch warunków uzyskania pomocy w formie dofinansowania wynagrodzeń na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych. Od 1 stycznia pracodawca będzie musiał wykazać tylko wzrost netto zatrudnienia ogółem. Odpada, zatem obowiązek wykazywania wzrostu netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych.

Po 1 stycznia pracodawca będzie mógł wnioskować o zwrot kosztów budowy lub przebudowy związanej z modernizacją obiektów i pomieszczeń zakładu, a nie jak poprzednio tylko zwrot kosztów budowy i przebudowy pomieszczeń. Prawo unijne daje bowiem większe możliwości refundacji kosztów – pomoc na rekompensatę dodatkowych kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników niepełnosprawnych, w przypadku beneficjenta oferującego zatrudnienie chronione obejmuje m.in. koszty, wyposażenia lub modernizacji jednostek produkcyjnych danego przedsiębiorstwa.

Zmiana przepisów unijnych o pomocy publicznej wymusiła również inne normy wykonawcze do ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

1.1.2015 r. weszły w życie następujące akty wykonawcze:

Wszystkie rozporządzenia obowiązują do 30.6.2021 r.

Jeżeli chodzi o nowe rozporządzenie w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych to zasadniczo powtarza ono regulacje z poprzedniego rozporządzenia. Niemniej warto zwrócić uwagę na przepisy § 4–9 rozporządzenia, które określają rodzaje kosztów objętych zwrotem. Ponadto zmieniono wzór wniosku o zwrot dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych. Do wzoru dodano nową część IV wniosku zawierającą informacje o pracowniku, który ma odbywać szkolenie w zakresie wpierania osób niepełnosprawnych oraz informacje o szkoleniu, którego koszty mają podlegać zwrotowi (bloki B i C). Natomiast dane wykazywane w bloku D pozwolą na ustalenie kwoty do wypłaty zwrotu.

Zmiany w przepisach rozporządzenia w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych są spowodowane nadaniem nowego brzmienia art. 26b ust. 4 i 6 ustawy o rehabilitacji, dotyczącego obliczania tzw. efektu zachęty.

Miesięczna informacja o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych – Wn-D. Pokreślenia wymaga, że choć przepisy rozporządzenia stosuje się do naliczania miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych należnego za styczeń 2015 r. to formularze korygujące (INF-D-P oraz Wn-D) za okresy począwszy od 1.1.2009 r. składa się według nowych formularzy, a nie formularzy wynikających ze starego rozporządzenia.

W rozporządzeniu w sprawie pomocy finansowej udzielanej pracodawcom prowadzącym zakłady pracy chronionej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych warto zwrócić uwagę na § 13 ust. 2 pkt 3, stosownie do którego umowa zawierana pomiędzy pracodawcą a Funduszem obowiązkowo powinna wskazywać okres na jaki została zawarta. Nowe rozporządzenie nie będzie stosowane do rozpatrywania wniosków złożonych przed 31.12.2014 r. W rezultacie umowy zawierane jako konsekwencja wniosków złożonych pod rządami starych przepisów nie będą musiały mieć obowiązkowej klauzuli o czasie obowiązywania umowy.

Nowe rozporządzenie w sprawie refundacji kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych zasadniczo powtarza starą regulację. W § 2 rozporządzenia dookreślono katalog kosztów, które mogą być objęte refundacją, tj. koszty usług świadczonych przez osoby prowadzące szkolenie, usług tłumacza języka migowego, tłumacza-przewodnika, lektora dla osób niewidomych lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, podróży osób prowadzących szkolenie, uczestników szkolenia, tłumacza języka migowego, tłumacza-przewodnika, lektora dla osób niewidomych lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, zakwaterowania i wyżywienia uczestników szkolenia, usług doradczych, obsługi administracyjno-biurowej, wynajmu pomieszczeń, amortyzacji wyposażenia i narzędzi, z wyłączeniem wyposażenia i narzędzi zakupionych w ramach wsparcia ze środków publicznych w okresie siedmiu lat przed realizacją szkolenia, materiałów szkoleniowych.

Zmieniono również maksymalny pułap pomocy na szkolenia pracowników niepełnosprawnych. W poprzednim stanie prawnym refundacja kosztów nie mogła przekroczyć: