Zmiany w ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych wynikają z analiz prowadzonych przez Ministerstwo Finansów, jak również są efektem postulatów regionalnych izb obrachunkowych, Najwyższej Izby Kontroli (zob. wyniki kontroli NIK „Skuteczność programów naprawczych jednostek samorządu terytorialnego”) i organizacji samorządowych. Ich celem jest uelastycznienie gospodarki finansowej samorządów poprzez doprecyzowanie zasad zadłużania się oraz wzmocnienie mechanizmów prawnych zapewniających bezpieczeństwo finansowe, z uwzględnieniem regulacji dotyczących postępowań naprawczych.
Nowelizacja wprowadza zmiany w art. 243 FinPubU w części dotyczącej ust. 3b. Dotychczas przepis ten zezwalał na wcześniejszą spłatę zadłużenia jedynie wówczas, gdy jednostka samorządu terytorialnego posiadała nadwyżkę bieżącą z ostatnich 3 lat. Nowelizacja wprowadza trzy wyjątki od tego ograniczenia:
Omawiane rozwiązania nie tylko pozwolą na zmniejszenie zadłużenia samorządów, ale także wpłyną na zmniejszenie obsługi kosztów długów. Podkreślić należy, że mają zastosowanie jedynie do wcześniejszej spłaty zadłużenia, a zatem dotyczą spłaty przypadającej w latach wykraczających poza rok budżetowy, na który uchwalono budżet, i tylko do spłaty następującej w roku budżetowym. Zdaniem ustawodawcy, pozwoli to na „zachowanie możliwości efektywnej weryfikacji realistyczności prognozy długu JST w kontekście obowiązującego limitu spłaty zadłużenia”.
Nowelizacja ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych przewiduje także przekazanie organowi wykonawczemu jednostki samorządu terytorialnego uprawnień w zakresie dokonywanie zmian w budżecie i wieloletniej prognozie finansowej jednostki w związku z realizacją projektów finansowanych z udziałem środków europejskich. Dotychczas przysługiwały one jedynie organowi stanowiącemu, a zatem zarządowi województwa, co znacząco ograniczało efektywność zarządzania środkami regionalnych programów operacyjnych.
O zakresie zwiększenia kompetencji organu wykonawczego w tym zakresie decydować ma zarząd województwa. Dzięki temu zarząd JST będzie mógł m.in. dokonywać zmian w limitach zobowiązań i wydatków na realizację projektów współfinansowanych ze środków europejskich (art. 232 FinPubU). Zmieniony art. 258 FinPubU da natomiast samorządom możliwość dokonywania zmian związanych ze zwrotem płatności otrzymanych z budżetu środków europejskich, jak również pozwoli na zmiany w budżecie związane ze zmianą kwot lub uzyskaniem płatności przekazywanych z budżetu środków europejskich oraz zmianami w realizacji przedsięwzięcia finansowanego z udziałem środków europejskich.
Nowelizacja ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych ustanawia mechanizmy kontroli i ograniczania zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego związanego ze stosowaniem tzw. niestandardowych instrumentów finansowania. Dotychczas wykorzystanie tych instrumentów przez JST nie było objęte ograniczeniami ustawowymi.
Niestandardowe instrumenty finansowe to zobowiązania, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu. Zalicza się do nich m.in. papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona, umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach, umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy, umowy leasingu zwrotnego, sprzedaży zwrotnej, umowy restrukturyzacji zadłużenia, w tym sprzedaży na raty, forfaitingu, umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które mają skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu.
Zmiany z zakresie kontroli poziomu zadłużenia obejmują:
Nowe zasady równoważenia budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz obliczania wskaźników zadłużenia będą stopniowo wdrażane w latach 2020-2025. W 2019 r. do budżetu, wieloletniej prognozy finansowej i gospodarki finansowej JST, w tym zaciągania zobowiązań w 2019 r., będą mieć zastosowanie przepisy ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych w dotychczasowym brzmieniu.
* Pola wymagane
Zasady przetwarzania danych osobowych: Administratorem danych osobowych jest Wydawnictwo C.H.Beck sp. z o.o., Warszawa, ul. Bonifraterska 17, kontakt: daneosobowe[at]beck.pl. Dane przetwarzamy w celu marketingu własnych produktów i usług, w celach wskazanych w treści zgód, jeśli były wyrażane, w celu realizacji obowiązków prawnych, oraz w celach statystycznych. W sytuacjach przewidzianych prawem, przysługują Ci prawa do: dostępu do swoich danych, otrzymania ich kopii, sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia, cofnięcia zgody oraz wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych. Pełne informacje w Polityce prywatności.