Nowelizacja wprowadza przepisy dotyczące mediacji, tj. art. 96a-96n KPA (w dziale II po rozdziale 5 dodano rozdział 5a).

W toku postępowania może być przeprowadzona mediacja, jeżeli pozwala na to charakter sprawy. Mediacja jest dobrowolna. Celem mediacji jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz dokonanie ustaleń dotyczących jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa, w tym przez wydanie decyzji lub zawarcie ugody. Uczestnikami mediacji mogą być:

1) organ prowadzący postępowanie oraz strona lub strony tego postępowania albo

2) strony postępowania.

Mediatorem może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych, w szczególności mediator wpisany na listę stałych mediatorów lub do wykazu instytucji i osób uprawnionych do prowadzenia postępowania mediacyjnego, prowadzonych przez prezesa sądu okręgowego, lub na listę prowadzoną przez organizację pozarządową lub uczelnię, o której informację przekazano prezesowi sądu okręgowego. We wniosku strona może wskazać mediatora. W zawiadomieniu o możliwości przeprowadzenia mediacji organ administracji publicznej zwraca się do stron o:

1) wyrażenie zgody na przeprowadzenie mediacji,

2) wybranie mediatora

– w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.

Organ administracji publicznej, kierując sprawę do mediacji, odroczy rozpatrzenie sprawy na okres do 2 miesięcy.

Mediacja nie będzie jawna. Mediator, uczestnicy mediacji i inne osoby biorące udział w mediacji są obowiązani zachować w tajemnicy wszelkie fakty, o których dowiedzieli się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że uczestnicy mediacji postanowią inaczej.

Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia. Koszty wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji pokryje organ administracji publicznej, a w sprawach, w których może być zawarta ugoda – strony w równych częściach, chyba że postanowią one inaczej. Koszty mediacji będą pokrywane niezwłocznie po jej zakończeniu.

Mediator sporządzi protokół z przebiegu mediacji, który powinien zawierać dane wymienione art. 96m § 2 KPA.

Celem wprowadzenia postępowania mediacyjnego miało być zbliżenie administracji do społeczeństwa, zapewnienie kształtowania stosunków administracyjnoprawnych w sposób zwiększający wpływ stron postępowania na swoje sprawy, a także sprawy istotne dla społeczeństwa, w którym funkcjonują (partycypacja społeczeństwa we władztwie administracyjnym). Mediacja ma zatem w tym przypadku charakter transformujący – jest możliwa nie tyle pod warunkiem uprzedniej modernizacji administracji publicznej, ale właśnie jako jeden ze sposobów zmieniania kultury administrowania na bardziej przyjazny administrowanym.

Mediacja w postępowaniu administracyjnym będzie przeprowadzona w każdym przypadku, o ile charakter sprawy na to pozwoli. Mediacja może mieć istotne znaczenie w szczególności w przypadku konfliktów rozwiązywanych w ramach postępowania administracyjnego, tj. w sprawach, w których:

1) występuje wielość stron;

2) może być zawarta ugoda;

3) organ ma zamiar wydać decyzję na niekorzyść adresata i może się spodziewać odwołania (organ będzie wówczas także stroną mediacji);

wniesiono środek odwoławczy od orzeczenia wydanego w pierwszej instancji (organ będzie wówczas stroną mediacji).